Wikipedia’yı yöneten sivil toplum organizasyonu Wikimedia Foundation, ABD hükümetinin internet gözetim faaliyetleri nedeniyle ABD Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) ve ABD Adalet Bakanlığı hakkında dava açmaya hazırlanıyor. Sekiz kurumun daha destek vereceği Wikimedia Foundation, Amerikan Sivil Haklar Sendikası tarafından temsil edilecek. Kuruluştan yapılan açıklamada dünya çapındaki tüm Wikipedia kullanıcılarının haklarını korumak adına açılan davayla geniş kapsamlı internet gözetim faaliyetlerinin sonlandırılmasının planlandığı belirtildi.
Amerikan Sivil Haklar Sendikası tarafından yayınlanan dava başvurusu ise Wikimedia’nın özellikle kaynağa yakın noktalardaki gözetim faaliyetlerine odaklandığını gösteriyor. NSA çok sayıda veriye denizaltı fiber kabloları gibi internet altyapı unsurlarına müdahale ederek erişebiliyor. Söz konusu yöntem 2008 yılında ABD vatandaşı olmayan kişiler hakkında veri toplanabilmesi için onaylansa da, Wikimedia ABD vatandaşları hakkında bilgi toplanırken de aynı yönteme başvurulduğunu iddia ediyor. NSA aleyhine daha önce telefon dinleme nedeniyle bazı davalar açılsa da, Wikimedia’nın davası kaynağa yakın gözetim faaliyetleri nedeniyle açılan ilk dava olma özelliğini taşıyor.
Wikimedia Foundation’ın yürütücü direktörü Lila Tretikov, NSA’nın internetin omurgasına sızarak demokrasinin omurgasını esnettiğini dile getirdi. Wikipedia’nın ifade, sorgu ve bilgi özgürlüklerinin üstüne kurulu olduğunu söyleyen Tretikov, NSA’nın kullanıcılarının gizliliğini ihlâl ederek insanların bilgiyi oluşturmasının ve anlamasının temelinde yatan entelektüel özgürlüğü de tehdit ettiğini belirtti.
Wikimedia, NSA’nın gözetim faaliyetlerinin ABD anayasasının ifade özgürlüğü ve koşulsuz arama ve zaptı koruyan, birinci ve dördüncü değişikliklerini ihlâl ettiğini öne sürdü. Kuruluş NSA’in Edward Snowden tarafından ortaya çıkarılan faaliyetlerinin ABD Anayasası’nın mahkemelerin yetkilerini belirleyen üçüncü maddesine de aykırı olduğunu vurguladı.
Tretikov ve Wikipedia kurucusu Jimmy Wales’in The New York Times için kaleme aldıkları bir makalede ise NSA’nın faaliyetlerinin ABD dışındaki ülkelerde baskıcı rejimlere karşı mücadele eden insanların da işini zorlaştırdığı belirtildi. İkili 2011’de Arap Baharı ayaklanmaları sırasında Mısırlı casusların Wikipedia kullanıcılarına ulaşmak için CIA ile temasa geçtiğini öne sürdü.
Gizliliği vazgeçilemez bir seçenek olarak niteleyen Tretikov ve Wales, gizliliğin ifade özgürlüğünü mümkün ve sorgulama özgürlüğünü sürdürülebilir kıldığının, bilginin de gizliliğin korunduğu bir ortamda yetişebileceğinin altını çizdiler.
