Sosyal medya, bütün defolarına rağmen, normal koşullar altında sesini duyurması mümkün olmayan baskı altındaki kişi ve gruplara söz hakkı tanıması bakımından önemli bir platform. Dolayısıyla baskıcı rejimlerin buraya ayrıca yoğunlaşmasına çok şaşırmamak gerekiyor. Uganda sosyal medya üzerinde baskı kurmak için bugüne kadar görülenlerden daha farklı bir yol seçerek sosyal medya kullanıcılarından vergi toplamaya başladı.
Verginin asıl amacı kaynak yaratmak olarak gösterilse de, perde arkasındaki motivasyonun ifade özgürlüğünü kısıtlamak olduğunu görmek çok zor olmuyor. Reuters’ın haberine göre, ülkede 23.6 milyon cep telefonu abonesi bulunuyor. Uganda’da internete erişen kişi sayısının ise 17 milyon olduğu belirtiliyor.
1 Temmuz itibarıyla yürürlüğe giren yeni vergi internet servis sağlayıcıları üzerinden toplanacak. Servis sağlayıcılar, her gün kullanıcılarından 200 Uganda şilini (0.05 dolar) tahsil edecek. Ülkede 17 milyon internet kullanıcısının olduğunu göz önüne alınınca her gün 850 bin dolar civarı bir paranın toplanması bekleniyor. Facebook, Twitter, WhatsApp, YouTube, Skype ve Google Hangouts gibi platformlar Uganda’nın yeni vergisinden etkilenen mecralar arasında bulunuyor.
Günde 850 bin doların Uganda için ciddi bir gelir olduğu söylenebilir. Ancak Uganda halkı ve insan hakları savunucuları, söz konusu vergiyi gelir toplamaktan çok ifade özgürlüğünü baskılamaya yönelik bir araç olarak değerlendiriyor. Halkın mevcut iktidara karşı eleştirilerini dile getirdiği Facebook ve diğer sosyal platformlar, şu sıralarda sıklıkla Ugandalı yöneticilerin eleştirilerine maruz kalıyor. Ancak bu karar alınırken sosyal ağların insanların sevdikleriyle iletişim kurmalarını sağlayan platformlar olduğunu unutmamak gerekiyor.
Uganda Devlet Başkanı Yoweri Museveni ise verginin siyasi motifleri konusunda konuşmaktan pek çekinmiyor. Museveni’ye göre, sosyal medya kullanıcıları sohbet ederek ve hatta yalan söyleyerek yabancı telefon şirketlerine sürekli olarak para bağışlıyor.
Uganda sosyal medya vergisini toplamaya başlasa da, uluslararası sivil toplum örgütlerinin karardan dönülmesine yönelik çağrıları sürüyor. Uluslararası Af Örgütü, Uganda hükümetine ifade özgürlüğü ve insan hakları için vergiyi kaldırması çağrısında bulundu. Eğer Uganda’nın politikası başarıya ulaşırsa, sosyal medyayı susturma konusunda bugüne kadar başarılı olamayan diğer yönetimlerin de bu yöntemi denemesi şaşırtıcı olmayacaktır.
