1970’lerden bu yana insanlara önerilen diyetlerde yağlardan kaçınmaları tavsiye ediliyor. British Medical Journal tarafından yayınlanan yeni bir analiz ise bu tavsiyenin yanlış olduğu iddiasını öne sürüyor.
Gerçekleştirilen meta analizlerde, etlerde ve peynirlerde bulunan doymuş yağların tip 2 diyabet, felç, kalp hastalıkları veya erken ölüm riskini artıran diğer sorunlarla bir ilişkisi olmadığı belirtildi. Ancak trans yağ barındıran ürünlerin, yani paketli abur cuburların veya margarinli gıdaların, sıklıkla tüketildiği bir diyetin kalp problemi ve erken ölüm riskini artırdığı ifade edildi.
Söz konusu sonuçlar, 1970 ve 80’lerde yağ tüketimiyle ilgili olarak ortaya konulan pek çok bilgiyi yalanlar nitelikte. O dönemlerde trans yağ barındıran margarinin normal tereyağına kıyasla çok daha sağlıklı olduğu öne sürülmüştü. Bu iddiaların günümüzün beslenme talimatlarına da etkide bulunduğu söylenebilir. Zira pek çok beslenme önerisinde, doymuş yağların kişinin beslenmesindeki oranının yüzde 10’un üstüne çıkmaması gerektiği belirtiliyor.
Yine de, araştırmacılar henüz söz konusu talimatları değiştirme konusunda aceleci davranmıyor. Araştırmanın yazarlarından biri olan epidemiyoloji uzmanı Russell de Souza, gözlemleri sonucunda elde ettikleri kanıtların henüz diyetlerdeki doymuş yağ oranın artırılması yönünde bir çağrı yapmak için yeterli olmadığını ifade etti. Araştırmanın kesin olarak söylediği şey ise trans yağların kalp hastalığı ve ölüm riskini artırdığı.
Yapay trans yağ tüketimi, insanların kalp krizi gibi koroner kalp rahatsızlıklarıyla karşılaşma ihtimalini yüzde 30 oranında artırıyor. Buna ek olarak, koroner kalp rahatsızlıkları yüzünden ölme ihtimali de yüzde 18 oranında yükseliyor. Madalyonun diğer yüzünde ise yüksek oranda doymuş yağ tüketiminin tip 2 diyabet, felç, kalp hastalıkları ve erken ölüm riskiyle bir ilişkisi olmadığı belirtiliyor.
Trans yağların kalp sağlığına olumsuz etkisi ise kulağa pek şaşırtıcı gelmiyor. Daha önce yapılan araştırmalarda da trans yağın kalp hastalığı riskini artırdığı, hatta insan hafızasını etkilediğine yönelik bilgiler ortaya koyulmuştu. ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), Amerikan gıda tedariğinden yapay trans yağların çıkarılması için 2018’e kadar süre koymuş durumda. FDA’ya göre, gerçekleştirilme maliyeti 6 milyar dolar olan bu operasyon, sağlık hizmetlerinden 140 milyar dolar tasarruf etme imkanı sağlayacak.
British Medical Journal tarafından yayınlanan analizde farklı ülkelerde yapılan araştırmalarda toplanan verilerden faydalanıldı. Ancak gerçekleştirilen analizin tüm soruların cevabını vermediğini de belirtmek gerekiyor. Örneğin, trans yağ tüketiminin tip 2 diyabeti artırıcı bir etkisinin olup olmadığı, bu konuda yeterince araştırma yapılmadığı için, bilinmiyor.
Analize ilişkin olarak dikkat edilmesi gereken bir husus daha bulunuyor. Doymuş yağlar bir tür bileşimler sınıfı olduğu için bazı doymuş yağların diğerlerinden daha sağlıklı olabileceğini unutmamak gerekiyor. Analizde doymuş yağ tüketimi daha genel hatlarla incelendiği için zararlı olabilecek kaynakların ne olduğu bilinmiyor.
Analizin özünde yatan mesaj ise yağların, özellikle doymuş yağların, bir zamanlar beslenme uzmanlarının düşündüğü kadar sağlıksız olmadığı.
