2011 yılının sonbaharında ortaya çıkan Tizen oluşumu Intel ve Samsung’un önderliğinde ilerlemeye devam ediyor. Nokia ile giriştiği MeeGo macerası istendiği gibi gitmeyen Intel ve her ne kadar Android ekosisteminde lider olsa da, elinin altında bir alternatif daha bulundurmayı amaçlayan Samsung’un başını çektiği oluşumda başka üreticiler ve mobil operatörler de yer alıyor. Linux Vakfı’nın bünyesinde ve açık kaynak camiasının katkılarıyla gelişmeye devam eden Tizen’in bu yıl itibarıyla tüketicilerle buluşması bekleniyor. Tabii ki, bu buluşma Samsung’un piyasaya süreceği cihazla gerçekleşecek.
Tizen ile ilgili haberleri elimizden geldiği kadar Teknoblog’da aktarıyoruz. Şimdi de elimize Tizen 2.1’in yüklü olduğu bir Samsung cihazı ulaştı. Samsung Galaxy S3’ün temelleri üzerine kurulmuş olan bu test cihazı Tizen’in temelini anlamamıza yardımcı oluyor. Her ne kadar üzerinde herhangi bir uygulama yüklü gelmese ve Samsung’un piyasaya süreceği Tizen cihazlarında özel bir kullanıcı arayüzü sunacağı söylense de, yazının devamında bulacağınız Tizen 2.1 incelemesi beklenen işletim sisteminin temel elemanlarını tanıma konusunda yardımcı olacaktır.
Video İnceleme
Genel Görünüm
Bir Samsung cihazında yüklü gelen Tizen 2.1’in görünüş itibarıyla Samsung’un Android cihazlarında gördüğümüz TouchWiz kullanıcı arayüzünü andırdığını söyleyebiliriz. Benzer yazı tipleri ve ikonlar kullanılmış, bu da arayüzü yadırgamamızı sağladı. Kilit ekranı kaldırıldığı anda karşınıza uygulama menüsü çıkıyor, Android’deki gibi bir ana ekranla karşılaşmıyoruz. Tabii ki, piyasaya çıkacak cihazlarda yer alacak nihai sürümde ana ekran ve bileşenleri görebiliriz, ancak şu an için sadece uygulamaların yer aldığı menüyle idare etmek gerekiyor.
Ekranın üstünde yer alan çubukta saat bilgisi yer alıyor, bunun altında da bir çubuk görüyoruz. Bu çubuk telefondaki pil seviyesini gösteriyor. Parmağınızı çubuktan aşağı doğru sürükleyerek bildirim tepsisini açabilirsiniz. Bu durumda şebeke, Wi-Fi bilgileri de çubukta görüntülenecektir. Bildirim tepsisi içinde şu an için sadece ekran parlaklığını ayarlamayı sağlayan bir çubuk görüyoruz. Ancak nihai sürümde burası da yeni unsurlarla dolacaktır.
Tizen 2.1’de gördüğümüz sanal klavye de görünüş açısından TouchWiz klavyesini andırıyor. Rahat kullanıma sahip olan bu klavye sık kullanılan @, .com, www., gibi tuşları da internet tarayıcısı uygulaması üzerinde kullanırken gösteriyor.
Uygulama Menüsü
Elimizdeki Tizen 2.1 yüklü test cihazında Android’de olduğu gibi herhangi bir ana ekran yok, kilit ekranını kaldırdığımızda doğrudan uygulama menüsüyle karşılaşıyoruz. Oldukça sade ve ferah görünüme sahip olan bu uygulama menüsünün arka planına bir görsel yerleştirilebiliyor. Sayfalı bir yapıda hazırlanan uygulama menüsünde yer alan ikonlar ise dairesel şekilde hazırlanmış. Bu da görünümü biraz daha çekici hâle getiriyor. Sayfanın en tepesinde hangi sayfada bulunduğunuzu gösteren bir işaret yer alıyor. Sol üst köşedeki dişli ikonuysa ana ekranı düzenlemeye izin veriyor. Ancak şu an için ikonların yerlerini değiştirmeye veya klasör oluşturmaya izin verilmiyor.
Kilit Ekranı
Tizen 2.1’de yeteri kadar sade ve alışılmış bir kilit ekranı bulunuyor. Yine duvar kağıdı yerleştirerek özelleştirme imkanı sunulan kilit ekranında saat ve tarih bilgileri de bulunuyor. Bunların altında ise ekran kilidini açmayı sağlayan kilit açma mekanizması bulunuyor. Kilit işaretini parmağınızla sağa doğru sürüklediğinizde ekran kilidi kalkıyor ve cihazı kullanmaya başlıyorsunuz.
İnternet Tarayıcısı
Tizen tamamen HTML5 API’ları üzerine kurulan bir işletim sistemi olduğu için web teknolojileri tarafında oldukça güçlü bir işletim sistemi olarak karşımıza çıkıyor. Bu güç de kendini internet tarayıcısında fazlasıyla gösteriyor. Tizen’in internet tarayıcısı tüm web tabanlı uygulamaları en sağlam şekilde çalıştıracak şekilde geliştirilmiş. Her ne kadar test cihazında çeşitli takılmalarla karşılaşıyor olsak da masaüstü web sitelerinin bile hızlı şekilde yüklendiğini görüyoruz.
İnternet tarayıcısını çeşitli performans testlerine soktuğumuzda gücü daha da iyi anlaşılıyor. Testlerimizde sıklıkla kullandığımız SunSpider Benchmark testinden 1083.2 ms +/- %0.4 sonuç elde etti. Bu sonuç iPhone 5 veya üst sınıf Windows Phone 8 telefonlarının elde ettiğinden biraz geride olsa da, sağlam bir internet tarayıcısıyla karşı karşıya olduğumuzu ortaya koyuyor. HTML5 testindeyse Tizen 2.1’in tarayıcısı deyim yerindeyse fark atıyor. 0-500 arasında ölçümlemenin geçerli olduğu bu testte Tizen 2.1’in internet tarayıcısı 492 gibi rekor bir skor elde ederken HTC One’da yüklü olan Chrome Android 410, iPhone 5’teki Safari ise 386 puan elde edebildi.
Tasarım açısından baktığımızda internet tarayıcısının rahat kullanılabilecek şekilde tasarlandığını görüyoruz. Adres çubuğu ekranın alt kısmına yerleştirilmiş. Bunu sadece adres çubuğu olarak değil, bir arama çubuğu olarak da kullanmak ve Google’da arama yapmak da mümkün kılınıyor. Adres çubuğunun solunda sekme düğmesi yer alıyor, buradan hem yeni sekme açmak hem de mevcut sekmeler arasında geçiş yapmak mümkün oluyor. Ekranın sağ alt köşesindeki yön tuşları sayfalar arasında ileri ve geri gitmeyi sağlıyor.
Ekranın sol alt köşesinde yer alan menü butonu üzerinden yer imleri, yer imleri ekleme, sayfada arama, özel modu etkinleştirme, yazdırma ve ayarlar gibi unsurlara erişilebilir.
Yazdırma özelliği Tizen 2.1’in en güçlü yanlarından bir tanesi olacak gibi görünüyor. Eğer telefonla aynı ağ içinde bulunan bir yazıcı varsa, Tizen bunu otomatik olarak algılıyor ve çıktınızı herhangi bir ek ayar yapmaya ihtiyaç duymadan saniyeler içinde alabiliyorsunuz. Üstelik çıktı almadan önce de telefon ekranı üzerinden önizleme yapma imkanına sahipsiniz.
Hesap Makinesi
Mobil işletim sistemlerinin vazgeçilmez elemanları arasında bulunan hesap makinesi doğal olarak Tizen 2.1’de de yer alıyor. Yuvarlak, parmak dostu tuşlara sahip olan makine dört işlem hesaplamalarını yapmaya olanak sağlıyor.
Takvim
Tizen 2.1’de yüklü gelen Takvim uygulaması sade tasarımıyla dikkat çekiyor. Günlük, haftalık, aylık ve yıllık görüntüleme seçeneklerine sahip olan uygulama aynı zamanda olayları veya görevleri liste hâlinde görmeye de izin veriyor. Uygulamanın altında yer alan sabit görev çubuğunun ortasına yerleştirilmiş Oluştur butonu sayesinde olay veya görevler hızlı şekilde takvime eklenebiliyor. Kayıtlar öncelik, durum veya bitiş tarihine göre de listelenebiliyor.
Kamera
Tizen 2.1’de gördüğümüz kamera uygulaması Samsung’un Android telefonlarında ve tabletlerinde yer alan kamera uygulamasına fazlasıyla benziyor. Telefon yatay tutulduğunda ekranın sağ kenarında yer alan sütunda fotoğraf ve video çekim tuşları alt alta yerleştirilmiş. Bu çubuğun altında galeri uygulamasına açılan kısayol bulunuyor. Üstte yer alan geri işareti de uygulamadan çıkılmasını sağlıyor.
Sol kenarda yer alan sütun üstünde yukarı ve aşağı köşelere yerleştirilmiş iki adet ikon bulunuyor. Üstteki ikon flaş ayarını hızlı şekilde yapmayı sağlarken alttaki ikon da kamera menüsüne açılıyor. Menünün fazlasıyla zengin olması dikkat çekiyor. Çoklu çekim seçeneği, sahne modu, fotoğraf ve video çözünürlükleri, efektler, odaklama gibi seçenekleri ayarlamak bu menü üzerinden gerçekleştirilebiliyor.
Referans telefonun arkasındaki kamera en fazla 8 megapiksel çözünürlükte video çekimi yapabiliyor. Ayrıca 1920 x 1080 Full HD video kaydı da yapabildiğini belirtmemiz gerek. Kamera ayarları içinde ön kameraya geçişi sağlayan bir araca rastlamadık. Halbuki önde de ikinci bir kamera bulunuyor.
Galeri
Galeri uygulaması da sade ve kolay kullanılabilir tasarımıyla dikkat çekiyor. Uygulamayı açtığımızda karşımıza Albümler ve Etiketler olmak üzere iki farklı sekme çıkıyor. Albümler bölümü altında kamerayla çekilen fotoğraflar ve telefonda yüklü diğer fotoğrafların yer aldığı albümler gösteriliyor. Etiketler de çeşitli konu etiketleri altında kategorilendirilen fotoğrafları görmeye olanak sağlıyor.
Izgara görünümünde listelenen fotoğrafları küçük resimler aracılığıyla seçmek kolaylaşıyor. Ekranın altında yer alan Slayt Şov butonuna dokunarak telefon üzerinde slayt gösterimi yapabilirsiniz. Ayrıca yine bu butonun yanında bulunan Düzenle butonu da seçilen bir veya daha fazla fotoğrafın silinmesini veya paylaşılmasını mümkün kılıyor. Şu an için sadece e-posta, Bluetooth veya mesaj üzerinden paylaşma fırsatı sunuluyor.
Galeri uygulaması altında bulunan fotoğraf ve videoları birlikte olduğu gibi sadece fotoğraflar veya sadece videoları gösterecek şekilde listelemek de mümkün kılınıyor. Fotoğrafları tek tek açtığınızda ekranın altında yer alan yakınlaştırma çubuğu yardımıyla büyütme işlemini yapabilirsiniz. Şu an için parmak kıstırma hareketiyle büyütme veya küçültme yapılamıyor. Fotoğrafı döndürme, kırpma, ayrıntıları kontrol etme, duvar kağıdı yapma gibi seçenekler burada sunuluyor.
Saat
Tizen 2.1’de yüklü gelen saat uygulaması içinde alarm, dünya saati ve kronometre gibi üç farklı bölüm yer alıyor. Yine altta yer alan Ekle butonuna dokunarak yeni bir alarm tanımlayabilir, yeni bir şehri dünya saati bölümüne ekleyebilirsiniz. Kronometre sayacının dijital saat tasarımının göze oldukça hoş göründüğünü belirtmemiz gerekiyor.
Rehber
Telefon rehberinde de sekmeli tasarım dikkat çekiyor; uygulama içinde Rehber, Gruplar ve Favoriler olmak üzere üç farklı sekme yer alıyor. Ekranın altında yer alan Oluştur butonu yeni bir rehber kaydı veya grup eklemeye izin veriyor. Favoriler bölümünde Oluştur butonunun yerini Ekle butonu alıyor.
E-posta
Tizen 2.1’de şu an için Gmail, Yahoo, Hotmail gibi e-posta hesapları desteklenmiyor. Yalnızca IMAP veya POP destekli e-posta hesaplarını elle ekleyebiliyorsunuz. Gmail, Yahoo gibi servisler de IMAP veya POP desteği barındırdığı için bu servislerin herhangi birinde açtığınız e-posta hesaplarınızı eklemek mümkün oluyor. Tabii bu noktada söz konusu servislerin ayarlarını bulmak gerekiyor. Neyse ki, yardım sayfaları aracılığıyla bunlara kolaylıkla ulaşmak mümkün oluyor.
E-posta uygulaması tasarım bakımından sıradan bir e-posta uygulamasından çok farklı sayılmaz. Gelen e-posta iletileri içinde bugün gelenler ön plana çıkarılıyor, diğerleri Daha eski başlığı altında gösteriliyor. Her bir ileti kaydının yanında bulunan yıldız işareti önemli e-postaları belirtmeye imkan sağlarken ekranın altında yer alan Yaz butonuna dokunarak hızlı bir şekilde yueni ileti yazmaya başlayabilirsiniz.
Uygulamada görünüş açısından fazla bir yenilik yok dedik, ancak ileti okuma ve yazma ekranlarının tepesinde yer alan kırmızı, mavi ve beyaz renkli şeridinin ilgi çekici olduğunu ve eskinin mektup zarflarını hatırlattığını söylemek gerekiyor.
Not
Tizen 2.1’de basit bir not uygulaması bulunuyor. Yalnızca sanal klavyeyi kullanarak metin şeklinde notlar almakla kalmayabilir, parmağınızı kullanarak ekran üzerinde çizimler de yaparak bunları notlar hâlinde kaydedebilirsiniz. Çizim aracı içinde kalem kalınlığı ayarı, renk paleti ve silgi gibi araçlar da bulunuyor. Uygulamanın ana sayfasında alınan her bir not tarih bilgileriyle birlikte sıra sıra gösteriliyor. Herhangi bir notu veya çizimi sunulan paylaşım araçlarını kullanarak başkalarına iletebilirsiniz.
Mesajlar
Mesajlar uygulaması da görünüş açısından Tizen 2.1’in diğer uygulamalarında gördüğümüz yalınlığı tutturuyor. Ekranın en altında yer alan Oluştur butonuna dokunarak hemen yeni bir mesaj yazmaya başlayabilirsiniz. Spam mesajları şeklinde özel bir bölümün de bulunması dikkat çekici.
Müzik
Müzik uygulaması içinde Hepsi, Parça Listeleri ve Albümler şeklinde kütüphanede yüklü olan şarkıları farklı gösterme yolları bulunuyor. Uygulama telefon üzerinde çalma listeleri oluşturmaya izin veriyor. Çalma ekranıysa albüm kapağı fotoğrafı, paylaş, zil sesi olarak ata, bilgi, çalma listesine ekleme, karıştırma, tekrarlama gibi araçları barındırıyor.
Dosyalarım
Dosya gezgini uygulaması telefon hafızasında veya takılı olan bellek kartına yer alan dosyalarda gezinme fırsatı sunuyor. Dosyaları doğrudan açma fırsatı veren bu uygulama yeni klasör oluşturma, arama, dosya yolunu gösterme gibi özellik ve işlevleri barındırıyor. Ayrıca uygulama içinden dosyaları paylaşma fırsatı da sunuluyor.
Telefon
Telefon uygulaması da tıpkı Hesap Makinesi gibi parmaklarla rahat basılacak tuşlara sahip. Özellikle yeşil renkli Ara tuşunun boyutu bir hayli büyük tutulmuş. Tuşlar, Rehber ve Günlükler gibi üç farklı sekme bulunuyor. Ayrıca numarayı çevirdikten sonra son anda aramaktan vazgeçerseniz, bunun yerine mesaj göndermenizi hızlandıracak bir SMS butonu da tuş takımına eklenmiş.
Ayarlar
Telefonun tüm ayarlarını yapma ve kontrol etme fırsatı sunan Ayarlar uygulaması Bağlantılar, Sistem, Uygulamalar gibi üç farklı ana başlık altında toplanıyor. Sık kullanılanlar şeklinde özel bir görüntüleme modu telefonda sık kullanılan ayarları uygulamanın açılış sayfasında gösteriyor, diğerlerine “Daha fazla” başlığı altından erişmek mümkün oluyor. Ayarlar uygulamasının epey zengin olduğunu belirtmek gerek.
Akıllı Arama
Tizen 2.1’de yer alan Akıllı Arama aracı telefonun hafızasında veya bellek kartında bulunan dosyalar içinde arama yapma fırsatı sunuyor. Aslında sadece bununla sınırlı kalmayan uygulama e-posta iletileri, mesajlar, kişi kayıtları ve uygulamalar içinde de arama yapmaya izin veriyor. Bu açıdan Akıllı Arama’nın iOS’teki Spotlight’a benzediğini söyleyebiliriz.
Görev Değiştirici
Telefonda çalışmakta olan tüm uygulamaları görmek ve bunları tek tek ya da toplu şekilde kapatmak için kullanıma sunulan Görev Değiştirici uygulamasına ekranın altında yer alan ana ekran tuşuna basılı tutularak erişiliyor. Ayrıca bu uygulama içinde son kullanılan uygulamalar da liste hâlinde gösteriliyor. Bunlar da tek tek veya toplu hâlde silinebiliyor.
Sonuç
Kullanıcı deneyimi bakımından iOS ile Android arasında bir çizgi tutturmuşa benzeyen Tizen’in kullanıcı arayüzünde TouchWiz etkileri fazlasıyla hissediliyor. Bu durum normal, ne de olsa karşımızda Samsung’un geliştiricisi olduğu bir işletim sistemi var. Tabii ki, Intel’in geliştirdiği veya katkıda bulunduğu cihazlarda farklı kullanıcı arayüzleri de görebiliriz.
Tizen özellikle internet tarayıcısıyla ön plana çıkan bir işletim sistemi. Zaten bu güçlü internet tarayıcısı sayesinde artık sayısı artan web tabanlı uygulamaları kolaylıkla çalıştırmak mümkün olacaktır. Tahmin ediyoruz ki, bu web tabanlı uygulamaları başlangıç ekranına da yer imi şeklinde eklemek ve böylelikle çeşitli servisleri Tizen için yazılmış doğal uygulamalarını beklemeden düzgün şekilde kullanmak da mümkün olacak. Bununla birlikte Tizen için yerel uygulama geliştirme yolu da açık. Bu yolu ne kadar geliştiricinin takip edeceğini de hep beraber göreceğiz. Tabii ki, bu işletim sistemiyle çalışan cihazlar piyasaya çıkıp kullanıcılarla buluşursa.
Galeri: Tizen 2.1 Ekran Görüntüleri
[nggallery id=1265]
