Son yıllarda, özellikle Apple sayesinde portları çok fazla konuşur olduk. 2011’de MacBook Pro’lara eklediği Thunderbolt, 2012’de iPhone 5 ile gelen Lightning, 2015’te sadece tek bir USB-C portu ile gelen MacBook, 2016’da 3.5 mm. kulaklık jakı kaldırılan ve kulaklık çıkışı Lightning portundan verilen iPhone 7 ve iPhone 7 Plus… Şimdi de, iki ya da dört adet Thunderbolt 3 portu barındıran 2016 model MacBook Pro modelleri… Belki de ürünleri çok popüler olduğundan, portlar genellikle Apple’ın yeni ürünleri çıktığında gündeme oturuyor.
Apple’ın geçen hafta tanıttığı en yeni MacBook Pro dizüstü bilgisayarlarıyla birlikte Thunderbolt 3 portları gündeme gelmiş oldu. Görünen o ki, bu port gelecekte Apple’ın çoğu donanımında standart hâlini alacak; ister doğrudan kabloyla ister adaptörle, çevredeki donanımlarla kablolu bağlantı bu port üzerinden sağlanacak.
Şu an için Thunderbolt 3 portları sadece yeni MacBook Pro modellerinde bulunuyor. Bu bilgisayarlardan bir tane satın alanların cihazlarını yeni bilgisayarlarına bağlayabilmeleri için mevcut kabloları veya konnektörleri yeterli olmayacak. Yeni kablolar veya USB Type-C konnektörlü adaptörler satın almaları gerekecek.
Peki, Apple neden böyle bir adım attı da, farklı portlar yerine birden fazla Thunderbolt 3 portuna yer verdi? Aslında cevap basit; Thunderbolt 3 tek bir port üzerinden birçok farklı portu destekleyebiliyor. Bu yazıda bu bağlantı yöntemi hakkında merak ettiklerinizi bulacaksınız.
Thunderbolt 3 nedir?
Intel Thunderbolt platformunu 2011’de, USB 3.0’ın çok moda olduğu ve 5 Gbps’lik veri transfer hızlarına ulaşmasıyla övüldüğü bir zamanda tanıtmıştı. Thunderbolt ise hız bakımından o teknolojiyi ikiye katlıyordu, ayrıca sadece seri verileri depolama cihazlarına taşımakla kalmıyor, farklı türlerdeki verilerin de transferini gerçekleştirebiliyordu. Örneğin video verisini ekranlara taşıması mümkündü. Ayrıca cihazları papatya düzeninde bağlamaya da imkân tanıyordu, yani sabit disk sürücünüzü bilgisayara, ekranı da sabit disk sürücüsüne bağlamaya izin veriyordu.
Thunderbolt 3, Thunderbolt’un en son versiyonu ve USB-C konnektörüyle aynı port tasarımını kullanıyor. Intel bu yeni konnektörü çeşitli nedenlerden dolayı kullanıyor. Aslında Thunderbolt’un ilk versiyonları Mini DisplayPort tarzı konnektörlere bağlıydı ve Apple da Thunderbolt’u benimseyen tek büyük üreticiydi. Ancak Thunderbolt’ın şimdi USB Type-C konnektörünü kullanıyor olmasıyla birlikte sadece yeni MacBook Pro’ların değil, başka üreticilerin çıkaracağı yeni ultrabook ve dizüstü bilgisayarların da bu bağlantı türüne sahip olduğunu görebiliriz.
Thunderbolt 3 ilk olarak Intel’in 2015’te çıkardığı Skylake yongalarında görüldü. Bu nedenle yıl içinde Thunderbolt 3 portu barındıran birçok cihaz görmüş olabilirsiniz. Apple’ın Thunderbolt 3’e bağlanmasının nedeni ise tek bir kabloyla birçok işi yapmaya imkan tanıması. Örneğin, Thunderbolt 3 DisplayPort protokolünü destekliyor, böylelikle tek bir kabloyla papatya düzeni kurabilir ve birden fazla 4K ekranı, 60 Hz görünü destekleyecek şekilde çalıştırabilirsiniz.
Thunderbolt 3, 40 Gbps’ye varan bağlantı hızlarına izin veriyor. Bu da önceki neslin teorik hızının iki katına karşılık geliyor. Ayrıca Thunderbolt 3 ile 10 Gbps’ye varan USB hızlarına ulaşmak mümkün oluyor. Ayrıca en fazla iki 4K ekranı aynı anda bağlamak, aynı anda görüntü ve ses sinyalinin çıkışını vermek imkan dahilinde bulunuyor. DisplayPort 1.2, HDMI 2.0 ve 10 GbE hızlı yerel ağ bağlantısını da destekliyor. Ayrıca bu bağlantı türü Thunderbolt 2 ile geriye dönük uyumluluk da taşıyor.
USB Type-C nedir?
Thunderbolt 3, USB Type-C konnektörünü kullanıyor. USB Type-C ise şu anda oldukça gündemde olan, en yeni USB bağlantı türü. Android telefonlarda, özellikle son çıkan üst sınıf amiral gemisi telefonlarda micro-USB konnektörlerin yerini almaya başlayan, hatta bazı bilgisayarlarda, USB konnektörü denildiğinde çoğu insanın aklına gelen bağlantı tipi olan USB Type-A’yı bile yerinden eden USB Type-C, özellikle Apple’ın geçen yılın başında çıkardığı 12 inç MacBook bilgisayarında sadece bu porta yer vermesiyle bile gündeme oturmuştu.
USB-C daha hızlı veri transferine imkan sağlıyor. Bu bağlantı tipi 7.5W ve 15W’lık iletimleri desteklerken USB 3.0 4.5W’lık iletimi sunuyor. USB Type-C cihazların şarj edilmesinde kullanılıyor, çünkü 100 watt’a kadar güç iletimine izin veriyor ki, bu da çoğu dizüstü bilgisayarı şarj etmek için yeterli oluyor. Yani, USB-C konnektörlü tek bir kablo kullanarak bir yandan cihazınızı şarj edebilir diğer yandan da hızlı şekilde veri transferi gerçekleştirebilirsiniz.
Ancak USB-C ile ilgili en ilginç noktalardan bir tanesi bu konnektörün çift taraflı olması, yani iki tarafı da birbirinden farklı değil. Şu anda yaygın olan USB-A veya microUSB konnektörlerinin aksine, USB-C ucunu porta istediğiniz gibi, gözünüz kapalı şekilde takabilirsiniz. Bu da büyük kolaylık ve zaman kazancı anlamına geliyor.
Apple neden Thunderbolt 3 kullanıyor?
Apple’ın Thunderbolt 3’ü benimsemesinin nedeni sadece USB-C konnektörü kullanması değil, aynı zamanda bu bağlantı protokolünün sunduğu imkanlar.
Bir port ile tüm Thunderbolt cihazlarına, harici monitörlere veya milyonlarca USB cihazına bağlantı sağlayabilirsiniz. Dört kata daha yüksek hızda veri akışı ve diğer herhangi bir video kablosuna göre iki kat daha yüksek video bant genişliği sağlıyor. Buna bir de 100 watt’a çıkan güç aktarım desteğini ekleyin. Bu port üzerinden Mac’inizi monitörlere bağlayabilir, bilgisayarlar ve sabit disk sürücüleri arasında daha hızlı veri transferi gerçekleştirebilir, harici cihazları birbirine papatya zinciriyle bağlayabilirsiniz. Tüm bunları tek bir fiziksel bağlantıyla gerçekleştirmek mümkün olabilir.
Yıllar boyunca Mac’lerde USB portları ve Thunderbolt portları yer alıyordu. Şimdi bunlar birleştirilmiş oldu. Thunderbolt 3 ile ilgili hatırlanması gereken bir nokta; her ne kadar USB-C ile aynı şekilde konnektör kullansa da, aralarında HDMI, USB ve DisplayPort’un da bulunduğu farklı standartlar için de destek sunuyor. Üstelik bir yandan güç beslemesi sağlarken diğer yandan da her şeyi daha hızlı taşıyor. Sadece doğru kabloyu seçip bu porta takmanız yeterli oluyor.
Her USB Type-C portu Thunderbolt 3’ü desteklemiyor. Akıllı telefonlar ve tabletler bu konnektörü kullansa da, Thunderbolt platformu sadece Intel işlemcili cihazlarda bulunuyor. Yani, herhangi bir USB Type-C cihazını veya kablosunu Thunderbolt 3 portuna takabilirsiniz, ancak Thunderbolt’un özelliklerini desteklemeyecektir. Ayrıca normal bir USB-C portuna takılan Thunderbolt 3 cihazı da Thunderbolt özelliklerini sunmayacaktır.
Thunderbolt 3 kullanan başka dizüstü bilgisayarlar var mı?
Apple’ın en yeni MacBook Pro dizüstü bilgisayarları dışında, Thunderbolt 3 portları sunan birçok model mevcut. Asus Transformer 3 ve Transformer 3 Pro, Alienware 13, Dell XPS 13, HP Elite X2 ve Folio, HP Spectre ve Spectre x360, Razer Blade Stealth, Lenovo ThinkPad Y900 akla gelen ilk örnekler. Ultrabook Review sitesinde Thunderbolt 3 portlu tüm dizüstü bilgisayarların kapsamlı listesini bulabilirsiniz.
