Bilim

SpaceX, Starship’in son test uçuşundaki patlamanın nedenini açıkladı

spacex starship

SpaceX, 16 Ocak 2025’te gerçekleştirilen yedinci Starship test uçuşunda meydana gelen patlamanın nedenini belirlediğini açıkladı. Yapılan incelemelere göre, Starship’in sıvı oksijen tankının alt kısmı ile arka ısı kalkanı arasındaki bölümde yangın çıktı. Bu yangın, aracın motorlarının neredeyse tamamının kontrollü kapanma sekansını başlatmasına neden oldu. Bunun sonucunda iletişim kaybı yaşandı ve güvenlik sistemleri, aracın kendini imha etmesini tetikledi.

Bu test uçuşunda SpaceX, ağır yük taşıma kapasitesine sahip roket sistemine yapılan bir dizi yükseltmeyi test etmeyi amaçladı. Fırlatma başarılı bir şekilde gerçekleşti ve Super Heavy güçlendiricisi, tam süreli bir yanmayı tamamladıktan sonra Starship’ten ayrıldı. Daha sonra, güçlendirici dönüş yanmasını gerçekleştirerek fırlatma alanına geri dönmeye başladı. Super Heavy, iniş yanmasını tamamladıktan sonra Starbase’deki fırlatma kulesi tarafından havada yakalandı ve bu başarı ikinci kez tekrarlandı.

Ancak Starship için uçuş planlandığı gibi gitmedi. Ayrılmadan yaklaşık iki dakika sonra, aracın motor bölümünde “çatı katı” olarak adlandırılan bölümde bir parlama gözlemlendi. Sensörler, bir sızıntı nedeniyle basınç artışı tespit etti. İki dakika sonra ikinci bir parlama meydana geldi ve bu, bölgedeki yangınların sürekli hale gelmesine neden oldu. Bu yangınlar, Starship’in motorlarının neredeyse tamamının kontrollü kapanmasına yol açtı ve sonunda araç ile iletişim tamamen kesildi.

Uçuş sonrası analizler, Starship’in Otomatik Uçuş Güvenlik Sistemi’nin, yer ekibinin araçla iletişimi kaybetmesinden yaklaşık üç dakika sonra kendini imha sürecini başlattığını ortaya koydu. SpaceX’e göre, olayın en olası sebebi, uçuş sırasında testlerde beklenenden daha güçlü titreşimlerin meydana gelmesiydi. Bu durum, itiş sisteminin donanımına aşırı yük bindirdi ve sonunda, aracın havalandırma kapasitesini aşan bir yakıt sızıntısına yol açarak yangınları başlattı.

Patlama sonrası ortaya çıkan enkaz, Karayipler’deki Turks ve Caicos Adaları üzerinde bir meteor yağmuru görüntüsü oluşturdu. Sosyal medyada paylaşılan videolarda, gökyüzünden düşen parlak nesneler görüldü. SpaceX, tüm enkazın önceden belirlenen Enkaz Yanıt Alanı içinde kaldığını belirtti. Ancak Federal Havacılık İdaresi (FAA), olay nedeniyle 16 Ocak’ta bölgedeki bazı uçuşları kısa süreliğine yavaşlattı ve yönlendirdi.

SpaceX, NASA, FAA, Ulusal Ulaşım Güvenlik Kurulu (NTSB) ve ABD Uzay Kuvvetleri’nin yürüttüğü soruşturma kapsamında, sekizinci Starship uçuşunda kullanılacak araçla 60 saniyelik statik ateşleme testi gerçekleştirdi. Bu testin sonuçlarına dayanarak, yakıt besleme hatlarında donanımsal değişiklikler yapıldı. Ayrıca, yakıt sıcaklıkları ve itiş gücü hedeflerinde de çeşitli ayarlamalara gidildi.

Şirket, Starship’in “çatı katı” bölümüne ek havalandırma noktaları ekledi ve bu alanı olası yakıt sızıntılarına karşı daha dayanıklı hale getirmek için “gaz halindeki nitrojeni kullanan yeni bir temizleme sistemi” entegre etti.

SpaceX yeni Starship testini bu hafta gerçekleştirmeyi planlıyor

SpaceX, Starship’in sekizinci test uçuşunu 28 Şubat 2025’te gerçekleştirmeyi planlıyor. Ancak şirket, FAA ile yürütülen soruşturmanın kapatılması veya bir uçuş güvenliği değerlendirmesi alınması için çalışmalarını sürdürüyor. Aynı zamanda, Starship’in bir sonraki uçuşunu gerçekleştirebilmesi için gerekli lisans yetkilendirmesi üzerine de çalışmalara devam ediyor.