SpaceX finansal açıdan kendisine oldukça iyimser hedefler belirlemişe benziyor. The Wall Street Journal tarafından yayınlanan şirket içi belgeler, SpaceX’in mali performansı ve hedefleri konusunda fikir edinmeyi sağlıyor.
Belgelere göre, şirket 2015’te yaşanan roket patlaması sebebiyle ciddi anlamda para kaybetti. SpaceX’in Mars yolculuğu hedefini gerçekleştirmek için en önemli finansal dayanağının uydu interneti işi olduğu da belgeler sayesinde görülen dikkat çekici noktalar arasında yer alıyor.
The Wall Street Journal, SpaceX’in halka açık olmayan 2011 ve 2015 arası finansal sonuçlarını ve öngörülerini mercek altına aldı. Belgeler genel olarak şirketin kendisine çok büyük hedefler belirlediğini, ancak bunları gerçekleştirmeye pek de yaklaşamadığını gözler önüne seriyor. Örneğin, 2015’in haziran ayında yaşanan roket patlamasının şirkete 260 milyon dolar kaybettirdiği görülüyor. SpaceX’in patlamadan önceki iki yılı operasyonel açıdan kârla tamamlamış olması dikkat çekerken, şirketin operasyonlarını fiyat kırmak adına çok küçük bir kâr marjıyla yürüttüğü görülüyor.
Elon Musk’ın büyük düşler peşinde koşması, SpaceX’i ilgi çekici bir şirket haline getiriyor. Ancak Musk herkesin hayal gücünü etkilemeyi başarsa da, verdiği sözleri her zaman tutamıyor ya da zamanında tamamlayamıyor. Örneğin, Musk, Mars görevini başarıyla tamamlamadan SpaceX’i halka arz etmek istemiyor. Ancak bunun da 2024’ten önce gerçekleşmesi beklenmiyor. SpaceX CEO’su 2011’de üç yıl içinde uzaya insan taşıma sözü vermişti. Ancak 2017 itibarıyla da bu söz hâlen yerine getirilmiş değil. Finansal tabloya bakıldığında SpaceX’in temelleri çok da sağlam olmayan ve roket problemleriyle sık sık sekteye uğrayan bir şirket olduğu düşüncesi şekilleniyor.
Özel şirketler ve NASA ile yapılan sözleşmeler sayesinde şirketin 2013’te 680 milyon dolar olan gelirinin 2014’te 1 milyar dolara yükseldiği görülüyor. Ancak 2015’te yaşanan patlama ve bundan kaynaklanan gecikmeler nedeniyle gelirin yüzde 6 oranında düştüğü ve yılın 250 milyon dolar civarı bir zararla tamamlandığı görülüyor. 2015’in sonu itibarıyla şirketin kasasında 1.3 milyar dolar nakit olsa da, şirketin yatırılandan daha az nakit getirdiği belirtiliyor.
Belgeler, şirketin kârlılık konusundaki büyük planı hakkında da bilgi edinmeyi sağlıyor. SpaceX, küresel internet erişimini genişletmek için uzaya 4 bin adet iletişim uydusu göndermeyi planlıyor. Şirket, 2025 itibarıyla bu proje sayesinde 30 milyar dolardan fazla gelir elde etmeyi ve 40 milyonu aşkın aboneye ulaşmış olmayı planlıyor. Ancak bu projeksiyon da oldukça iyimser olarak değerlendiriliyor. Örneğin, Comcast yüksek hızlı internet servisiyle 2015’te sadece 12 milyar dolar gelir elde edebilmişti.
SpaceX’in öngörülerine göre, internet erişimi için uzaya gönderilecek iletişim uyduları 2020 itibarıyla şirketin ana faaliyet kolu olabilir. 2020 ve 2025 yılları arasında bu iş kolunun 15 ila 20 milyar dolar arası bir operasyon kârı getirmesi bekleniyor. Ancak hâlen planlama aşamasında olan bu iş kolu için bir fabrika bile bulunmuyor. Projenin ilk aşamasının 2018’de çevrim içi hâle gelmesi planlanıyor.
SpaceX 2019’da her hafta bir roket fırlatmayı hedefliyor
2016 için yapılan projeksiyonlara bakıldığında şirketin yılı 1.8 milyar dolar gelir ve 55 milyon dolar operasyon kârı ile tamamlamayı hedeflediği görülüyor. Ancak bu projeksiyonun 20 başarılı roket fırlatması üzerine yapıldığını belirtmek gerekiyor. Şirket, geçtiğimiz yıl sadece 8 roketi uzaya fırlatabilmişti. Dolayısıyla belirlenen hedeflerin tutturulmuş olması, pek muhtemel görünmüyor. 2017’de 27 roketi uzaya göndermeyi planlayan şirket, 2019’da ise her hafta bir roket fırlatmayı hedefliyor. Ancak Elon Musk’ın CEO’su olduğu şirketin bugüne kadar bir yıl içinde en fazla 8 roketi uzaya fırlatabildiğini hatırlatmak gerekiyor. SpaceX heyecan verici bir şirket olsa da, belirlediği hedeflerin biraz fazla iyimser olduğu söylenebilir.
