İnternette karşılaştığımız içerikler içinde son yıllarda gözde olan tür video. Ancak bir tür daha var ki, giderek daha fazla ilgi görmeye başlıyor. O da podcast. Aslında podcast yeni bir içerik türü değil, 2000’lerin başında Apple’ın iPod taşınabilir medya oynatıcısının ve iTunes müzik uygulamasının popüler hâle gelmesiyle birlikte radyo programlarına bir alternatif olarak ortaya çıkmıştı. Ancak son yıllarda Apple Music, Spotify gibi müzik yayın servislerinin rekabetiyle yeniden gözde bir içerik türü hâline geldi.
Markalar ve içerik üreticileri, podcast’lerin giderek daha fazla ilgi görmesiyle birlikte bir kez daha içerik seçeneklerini gereksinimlerini, hedef kitleleri, tanıtacakları ürün veya servislere göre yeniden değerlendirmek zorunda. Birçok önde gelen bağımsız içerik üreticileri ve markalar Podcast yayıncılığını dikkate almaya başladılar ve bunun etkilerini de sosyal medya dünyasındaki etkileri ve marka değerinde görüyorlar.
Türkiye’de podcast yayıncılığı henüz yurt dışındaki kadar popüler olmayabilir. Ancak bireylerin, markaların ve içerik servisi sunan işletmelerin de bu içerik türüne giderek daha fazla dikkat ettiğini görüyoruz. Bu ortamda podcast yayıncılığı trenine ilk binenlerden olmak ister misiniz? Eğer cevabınız evet ise, kendi podcast yayınınıza başlamanız için dikkate almanız gereken tavsiyeler ve ipuçları bu yazıda yer alıyor.
Podcast nedir?
Podcast’in en temel tanıtımı, sesli bir bloglama yöntemidir. Her bir podcast program bölümü, belirli bir konuya odaklanan bağımsız bir blog yazısına benzer nitelik taşır.
Podcast’ler genellikle abonelik tabanlı bir model üzerinden yürür. Her bir yeni bölüm abone olan kullanıcıların bilgisayarlarına, akıllı telefonlarına ya da podcast uygulamalarına otomatik olarak indirilir.
PODCAST adı, 2004 yılında Ben Hammersly tarafından iPOD (Apple’ın bir zamanlar oldukça popüler olan medya oynatıcısı) ve Türkçede “yayın” anlamına gelen “BROADCAST” kelimelerinin birleştirilmesinden türetildi.
Alexa ve Google Home gibi sesli asistanların giderek yaygınlaşmasıyla birlikte gelecek podcast yayıncıları için daha da parlak olacak gibi görünüyor. Bir araştırmanın sonuçlarına göre, podcast dinleyicilerinin büyük bir kısmı 25-54 yaş aralığında bulunuyor.
Podcast yayıncılığına başlangıç
- Bir podcast programına başlamaktaki birinci ve en önemli unsur, reddedilme korkusunun üstünden gelmektir. Eğer bunu başarırsanız, işin yarısını hâlletmiş olacaksınız. Başlamak en büyük engeldir, başladıktan sonra gerisi çorap söküğü gibi gelecektir.
- Uygun ekipmanı seçmek: Eğer bir şirket veya marka sahibi veya sorumlusuysanız, mümkün olan en iyi ses çıkışını almak için profesyonel bir podcast ekipman kurulumu yapmanız en mantıklı hareket olacaktır.
Ne var ki, eğer sadece başlangıç aşamasındaysanız ve sadece ayağınızı suya daldırma niyetindeyseniz, temel bir podcast yayın kurulumu için yatırım yapmanız yeterli olacaktır.
Temel bir podcast yayın ekipman seti kurulumu 100-200 TL civarında bir maliyetle tamamlanabilir. Ancak profesyonel bir kurulum için en az 2000-3000 TL harcamanız gerekebilir.
Podcast için gerekli olan ekipmanlar
Mikrofon: Eğer dizüstü bilgisayarınızın mikrofonunu ya da normal kulaklık mikrofonunu kullanmaya niyetliyseniz, o hâlde iyi bir podcast programını başlatmak konusunda çok ciddi sayılmazsınız. Berrak bir ses ve kaliteli bir ses çıkışı için her bir podcast yayıncısının kaliteli bir mikrofon edinmesi şarttır.
Podcast mikrofonunun özelliklerine gelecek olursak, podcast yayıncılarının seçebileceği iki tür mikrofon bulunuyor. Bunlardan bir tanesi USB bağlantılılar, diğeri de analog XLR uçlu mikrofonlar. Ses ve müzik konusunda daha fazla teknik bilgisi olanlar, USB portuna bağlanan bir mikrofon kullanmak yerine analog XLR mikrofonlar yönünde tercih kullanıyor.
Audio Interface (Analog Mikrofon kullanıcıları için): Analog XLR mikrofon doğrudan bir mikrofona ya da dizüstü bilgisayara bağlanamaz. Bu durumlarda XLR mikrofon, Audio Interface cihazına, yani bu ses arayüz cihazına bağlanır ve ses sinyalleri bilgisayarınıza iletilir. Basit bir ses arayüz cihazının fiyatı en az 1000 TL’den başlıyor. Yurt dışından daha uygun fiyatlı arayüz cihazları da edinebilirsiniz.
POP Filtresi (İsteğe bağlı): Eğer maliyeti en az 2000 TL olacak profesyonel bir kurulumu tercih ediyorsanız, maksimum geri dönüşü almak için bunun mümkün olduğu kadar uzun süre boyunca işlemesini arzu edersiniz.
Her ne kadar zorunlu olmasa da, bir pop-up filtresi hem mikrofonunuzun ömrünü uzatır hem de konuşma sırasında patlamaları önler.
Kulaklık (İsteğe bağlı): Bir kulaklık podcast kaydınız için her şeyin normal şekilde ilerlediğinden emin olmak için gereklidir. Aynı zamanda canlı yayın sırasında podcast yayıncısının kendi sesinin en iyi şekilde çıktığından emin olmasına yarar.
Ne var ki, bu aksesuar da zorunlu değildir. Eğer canlı yayın veya bant kaydı sırasında özel bir ekibiniz varsa, sizin kulaklık takmanız çok da zorunlu olmayacaktır.
Podcast’i düzenleme
Bir podcast kaydı yapmak, düzenleme işleminden çok daha kolaydır. Düzenleme yazılımı seçenekleri, podcast yayıncısının kullandığı işletim sistemine göre değişiklik gösterir.
Windows için başlıca podcast düzenleme programları: Audacity (Ücretsiz), Hindenburg Journalist (Ücretli) ve Adobe Audition (Ücretli)
Mac için başlıca podcast düzenleme programları: GarageBand (Her bir Mac ile ücretsiz sunulur), Adobe Audition (Ücretli)
YouTube’da podcast düzenleme işleminin nasıl yapılacağına dair birçok farklı rehber niteliğinde video yer alıyor. En önemli nokta ise, düzenleme işlemini tamamladıktan sonra dışa aktarırken MP3 formatını ve en düşük 128kbps bit hızını seçmeniz olacaktır.
Podcast için isim, müzik ve kapak resmi belirleme
Her ne kadar podcast işinin özünde ses olsa da, görüntü de önemlidir. Çünkü podcast rehberlerinde bir yayının dikkat çekmesi için en önemli unsurlar görsel unsurlardır. Bunlar dinleyicileri oluşturduğunuz içeriklere çekecektir.
1. Podcast ismi: En güzeli, podcast yayınınızın isminin içeriğiniz, markanız, kişiliğiniz ve daha sık, podcast’lerinizle vermek istediğiniz değerlerle uyuşmasıdır.
Örneğin, Teknoblog Günlük adı altında, günün önemli teknoloji haberlerini aktardığımız bir podcast programı sunuyoruz.
Her ne kadar zorunlu olmasa da, podcast isminizin içinde yüksek arama trafiği hacmine sahip bir anahtar kelime veya terimin bulunması da, podcast’inizin daha fazla ilgi görmesine katkıda bulunabilir.
2. Podcast müziği: Herhangi bir video içerik üreticisi için, videonun ilk 5-10 saniyesi önemlidir. Bu kısıtlı süre bir izleyicinin videonunun tamamını mı izleyeceği, yoksa başka bir içeriğe mi atlayacağı noktasında belirleyici rol oynar. Benzer şekilde, iyi bir girişi olan ve bunu da devamında ilgi çekici bir müzikle sürdüren podcast, dinleyici kitlesini tutma noktasında önemli aşamaları geçmiştir. Uygun giriş ve fon müziği seçenekleri için telifsiz müzik sunan çeşitli servislere ve YouTube Müzik Arşivi‘ne göz atabilirsiniz.
3. Podcast kapak resmi: Her ne kadar podcast kulağa hitap eden bir içerik türü olsa da, bir podcast rehberi veya dizini içinde dinleyicinin dikkatini çekecek ilk unsur podcast kapak resmi olacaktır. Podcast içeriği ise arkadan gelir. Kapak resmi de içeriğinizin gerçekten ilgilendiren kulaklara ulaştığı noktasında daha önemli hâle geliyor.
Podcast kapak resmi genellikle 150 x 150 piksel boyutlarında hazırlanır.
4. Podcast açıklaması: Özellikle Google, arama sonuçları içinde podcast yayınlarına giderek daha fazla önem veriyor. Bu nedenle, podcast’inizin daha geniş kitlelere ulaşmasını istiyorsanız, açıklama kısmında ilgili anahtar terimleri de içeren bir tanımla içeriğinizi anlatmalısınız. İyi bir açıklama dinleyicilerin karar vermelerinde de etkili olacaktır. Podcast rehberlerinde gezinen potansiyel dinleyiciler açıklamanızdan ikna olduğu takdirde dinlemeye başlayacak ve abone olacaktır.
5. Podcast barındırma servisinin seçimi: Nasıl web siteniz için iyi bir barındırma servisi arıyor, ziyaretçilerinize hızlı ve kesintisiz bir kullanıcı deneyimi sunmaya çalışıyorsanız, aynısını podcast dinleyicileriniz için de yapmalısınız. İyi bir podcast barındırma servis sağlayıcısı sesli içeriğinizin indirilmesi veya internet üzerinden yayını için düzgün bir deneyim sağlar.
Hazırladığınız ses dosyalarını web sitenizi barındırdığınız dosya sunucusuna yüklemeniz yanlış bir adım olacaktır. Bir podcast için sunulan barındırma servisi, web barındırma servislerinden daha farklı bir mantıkla çalışır. Podcast’in durumunda, barındırma servisleri büyük medya dosyalarını depolayabilecek kapasiteyi sunarlar. Aynı zamanda dinleyicilere bölümleri kesinti olmadan dinlemek veya indirmek için daha yüksek bant genişliği sağlarlar.
Önde gelen bazı podcast barındırma sağlayıcıları arasında Soundcloud, Podbean, Podomatic ve Fireside yer alıyor. Son zamanlarda adını daha sık duyduğumuz Anchor da, mobil uygulama üzerinde kolaylıkla çalışabilen ve ücretsiz barındırma alanı sunan, dikkatimizi çeken servislerden bir tanesi.
Uygun podcast barındırma servisini seçerken, RSS desteği ve web sayfalarına yerleştirilebilir oynatıcı seçeneği sunup sunmadıklarından emin olun. Podcast barındırma servisi ararken site yapma aracı çok gerekli bir hizmet değil. Kendi web sitenizi, bu özellik olmadan da oluşturabilirsiniz.
6. Podcast’iniz için uygun konu seçme: Kayda başlamadan önce, içeriğiniz için farklı bir kimlik ve kitle oluşturmanızı sağlamak için podcast programınız için uygun bir konu bulmalısınız.
Belirli bir kategori seçin ve buna uygun şekilde, her bölümde işleyeceğiniz konuları özel bir içerik planı oluşturun. Bu sayede tutarlılığınızı koruyacak ve podcast’lerinize sadık dinleyici kitlesi çekme konusunda daha başarılı olacaksınız.
Başlangıç aşamalarında diğer podcast yayıncılarını ve onların işledikleri konuları dinleyin. Aynı konuya daha derinlemesine inmeye çalışın ya da aynı konuyu farklı şekilde anlatmayı deneyin. Bu durum tüm zamanınızı ve paranızı podcast ekosistemine yatırmadan önce ortamı iyi şekilde anlamınızı sağlayacaktır.
Bir podcast konu başlığı seçmek için başvurabileceğiniz bir diğer iyi ve kolay yöntem de google anahtar kelime planlayıcısı aracını kullanmaktır. Anahtar kelimelerin arama hacmine bağlı olarak konu başlıklarını seçebilir ve gündeme bağlı kalabilirsiniz.
Aynı zamanda farklı podcast formatlarını da test edin. Çünkü tek bir formata bağlı kalacaksınız diye bir kural bulunmuyor. Tek bir podcast ile başlayın ve daha sonra başka yayıncılarla bir araya gelerek ortak bir program yapmayı da deneyin.
7. Podcast yayınınızı kaydetme: Tüm ekipmanınız, barındırma hizmetiniz ve düzenleme yazılımınız hazır olduktan sonra, artık sıra içeriğinizi kaydetmeye geldi.
Podcast yayınlarını üç farklı formatta yapabilirsiniz:
- Tek kişilik program
- Birden fazla kişinin aynı ortamda bulunup sohbet ettiği bir program
- Birden fazla kişinin farklı yerlerden katılıp sohbet ettiği bir program
İçeriğinizi kaydetmek için Audacity ya da Skype gibi bir yazılımı tercih edebilirsiniz. Bu noktada ekipmanlarınızın özellikleri ve herhangi bir anda podcast programınıza katılacak kişi sayısına göre karar verebilirsiniz. Windows kullanıcıları VoiceMeeter veya Virtual Audio Cable gibi yazılımları da kayıt işlemleri için kullanabilirler.
8. Podcast’inizi yayınlayın: Sesli programınızı kaydettikten sonra sıra içeriği düzenlemeye, ses bakımından kaliteli bir çıkış almaya geldi. Bir parçayı düzenlemenin nasıl yapılacağını üçüncü maddede anlatmıştık. Aynı zamanda kullandığınız yazılımın var olan podcast düzenleme kılavuzundan da yardım alarak daha iyi sonuçlara erişebilirsiniz.
Podcast’inizi düzenledikten sonra, onu podcast yer sağlayıcınızın sunduğu alana yükleyin.
Podcast’inizin RSS besleme bağlantısını podcast barındırma sağlayıcınızdan almayı unutmayın!
9. Podcast’inizi tanıtın: İlk podcast yayınınıza başlama sırasındaki tüm zahmetli işlerin üstesinden geldikten sonra sıra, daha da zahmetli bir işe geliyor. Podcast’inizin daha geniş kitleler tarafından tanınması ve dinlenmesi için onun tanıtımını yapmalısınız.
İçeriğinizi podcast sunucusuna yükledikten sonra, onu RSS beslemesine eklemeniz ve bu beslemenin URL’ini de podcast servislerine kaydettirmeniz gerekiyor. Podcast servisleri ellerinde bulunan RSS beslemesi sayesinde yeni bölümleri yayınladığınızda otomatik olarak rehberlerini güncelleyecektir.
Bazı önde gelen podcast içerik servisleri aşağıdaki gibi sıralanıyor:
- Apple Podcast’ler
- Google Podcasts
- Spotify
- TuneIn
- Stitcher
- Pocketcasts
- Blubrry
Eğer bir web siteniz varsa, podcast’inizin tanıtımını web sitenizde de yapmanız çok iyi bir fikir olacaktır. Podcast web sitesi sadece içeriğinizin web’de daha fazla keşfedilmesine yardımcı olmayacak, aynı zamanda podcast’iniz için 360 derece pazarlama kampanyası oluşturmanızı ve daha fazla para kazanma seçeneğine kapı açılmasını sağlayacaktır.
Eğer WordPress tabanlı bir web sitesi ya da blog sahibiyseniz, Powerpress gibi bir eklentiyle podcast’inizin RSS beslemesindeki tüm bölümleri blog yazıları olarak yayınlayabilirsiniz.
10. Podcast yayınlarına başlarken yapılmaması gereken hatalar: Bir podcast yayıncısı olmaya karar verdiniz. Ancak kendinizi diğerlerinden ayırmak, dikkat çekmek için herkesin yaptığı bazı genel hatalardan kaçınmanız gerekiyor.
- Bölümlerin planlamasını detaylı biçimde yapmamak: Her bir içerik yapımcısının ortak problemlerinden bir tanesi budur. İçeriğin her zaman kral olduğunu ve kral olarak kalacağını aklınızdan çıkarmayın. Bu nedenle podcast bölümlerinizi detaylı biçimde planlarsanız, kaliteli içerik üretme ve daha fazla dinleyici çekme şansınız o kadar artacaktır. Daha iyi planlama sayesinde daha düzenli aralıklarla program yayınlar ve podcast kanalınızın ömrünü uzatırsınız.
- Programınızı tanıtmamak: Pazarlama için yapılan her bir harcama her zaman yatırım olarak düşünülmelidir. İlk zamanlarda programlarınızı aktif biçimde tanıtmalı, bu şekilde keşfedilebilirliğinden ve zaten kalabalık olan podcast pazarında isim yaptığınızdan emin olmalısınız.Bu nedenle çoğu başarılı podcast yapımcısının her zaman bir web sitesi vardır ve 360 derece çevrimiçi pazarlama kampanyaları uygularlar.
- Araştırma yapmamak: İçinde bulunduğumuz bilgi çağında, sadece rastgele içerikle dinleyicilerin karşısına çıkıp onların size kulak kabartmasını bekleyemezsiniz. Bölümünüz için bir konu seçtikten sonra, zamanınızın bir kısmını o konu hakkında araştırma yapmaya ayırın. Düzgün bir şekilde senaryosu, kurgusu ayarlanmış bir bölüm podcast’inizin daha fazla dinleyiciye ulaşmasına büyük katkıda bulunacaktır.
O hâlde tüm hazırlıklarınızı tamamlayın ve kayda başlayın. Şimdiden başarılar dileriz!
Bu arada Teknoblog Podcast bölümünden bizim sunduğumuz podcast içeriklerine de abone olmayı unutmayın.
