Plüton’un kabuğunun altında; buz gibi, muhtemelen vıcık vıcık bir yüzey altı okyanus bulunuyor olabilir. Nature dergisinde yayınlanan yeni çalışma cüce gezegen ile ilgili ilginç bulguları ortaya koyuyor.
Bilim insanları Plüton’un Sputnik Planitia olarak bilinen, kalınlığı 3.5 ile 10 kilometre arasında olduğu tahmin edilen donmuş nitrojen tabakasıyla kaplı bir havza olan bölgesini yakından inceledi. Plüton’un bu bölümü, cüce gezegenin en büyük uydusu olan Charon ile aynı hizada bulunduğu için, bilim insanları bu yüzeyin altında yer alan buzul okyanusun yerçekimsel anomali oluşturuyor olabileceğini düşünüyor ve bu durum da iki gök cisminin arasındaki oryantasyonu açıklamak için kullanılıyor. NASA’nın New Horizons adlı aracı 2015 yılında cüce gezegenin yakınından geçmiş ve araştırmacılar için değerli bilgileri kaydetmişti.
Kaliforniya Üniversitesi’nde görevli bir profesör olan ve ayrıca Nature’daki araştırmanın birinci yazarı olan Francis Nimmo, Sputnik Planitia bölgesinin yüzeydeki büyük, oval şekilli bir delik olduğunu, bu nedenle yüzey altında bir yerlerde ek ağırlığın saklanıyor olabileceğini söylüyor. Bir okyanusun varlığının ise en doğal açıklama olabileceğini dile getiriyor.
Sputnik Planitia, Plüton’un yüzeyinde bulunan ve bir kalbe benzeyen Tombaugh Regio adındaki daha büyük bir yüzey şeklinin bir parçası olma özelliğini de taşıyor.
Yeni yayınlanan araştırmanın yazarlarından olan, MIT profesörü Richard Binzel da, Plüton’un birçok farklı seviyeden kavranması zor bir yapı olduğuna dikkat çekiyor. Plüton’un bir yerinde, yüzey altı tabakada su bulunuyor olabileceğinin varsayıldığını, yakın uçuştan elde edilen verilerle birlikte yüzey altında neden okyanus bulunabileceğine dair çekici bir argümanın oluşturulabileceğini de dile getiriyor.
Binzel, cüce gezegenin inceledikleri parçasının Charon ile çok yakın şekilde hizalanmasının rastlantı olmasının yüzde 5’ten az gibi, çok küçük bir ihtimal taşıdığına işaret ediyor. En iyi açıklama, kabuğun altında bulunan buzul okyanusun varlığı olarak gösteriliyor. Bilim insanı, Plüton’un boyutunu içindeki ısı akışıyla hesapladıklarını ve Sputnik Planitia’nın altında, söz konusu sıcaklıklarda ve basınç seviyelerinde en azından viskoz yapıda bir buzlu su bölgesinin bulunuyor olabileceğini bulduklarını dile getiriyor. Bunun akışkan ve sıvı bir okyanus olmadığını, belki cıvık yapıda olabileceğini de ekliyor.
Cüce gezegen, Dünya dışında Güneş sistemimizde yüzey altı okyanus barındıran tek gök cismi olmayabilir. Satürn’ün uydusu Enceladus’un ve ayrıca Jüpiter’in uydusu Europa’nın da benzer yapılar barındırdığı düşünülüyor. Bilim insanları Enceladus’tan yayılan su püskürtmelerinin varlığını saptarken, benzer püskürmelerin Europa’dan da geliyor olabileceğine dair kanıtlara rastladılar. Bu nedenle her iki gezegenin de yaşam için elverişli olabileceği düşünülüyor.
Columbia Üniversitesi astrobiyoloji direktörü Caleb Scharf da Plüton’un hiçbir şey olmasa da, sönmüş, donuk bir gezegen olmaya doğru ilerlediğini söylüyor. Scharf, Foxnews.com sitesine gönderdiği açıklamada, kanıtların Plüton’un katı, donmuş ve sıkıcı bir kaya ve buz topu olduğunu ispatlar nitelikte olduğunu söylüyor. Plüton’un içinde belki koyu bir okyanusun olabileceğini, bu okyanusun da muhtemelen biraz amonyak ve benzeri maddeler içerebileceğini ekliyor.
