Uçakların büyük çoğunluğunda otomatik pilot özelliği mevcut. Aynı zamanda drone teknolojisi de giderek gelişiyor. Bu iki unsuru birleştirdiğinizde, pilotsuz yolcu uçağı fikri çok da uzak görünmüyor. Aslında havacılık devi Airbus, birkaç yıldır bu fikir üzerinde çalışmalar yapıyor?
Geçtiğimiz hafta sonu Almanya’nın Münih şehrinde düzenlenen Dijital Hayat ve Tasarım konferansında konuşan Airbus sorumlu teknik başkanı Grazia Vittadini, şirketinin yapay zekânın yakında yeteri kadar gelişerek tamamen kendi kendini kontrol eden uçaklara geçişi mümkün hâle getirmesini umduğunu kaydetti. Vittadini, konferansta yaptığı konuşmada “Pilotları sıradan rutinlerden kurtarmak için araştırdığımız şey, yapay zeka.” dedi.
Çoğu büyük uçak iki pilotla idare ediliyor. Airbus, bir pilotu bilgisayar sistemleriyle değiştirmeyi, daha sonra da tamamen bilgisayara bağlı, otonom uçuşlara kapı açmayı umuyor.
Pilotsuz uçağın avantajları ne?
Pilotsuz uçakların havayolu şirketlerine büyük avantaj sağlayacağı açık bir gerçek. Öncelikle pilotların maliyeti düşecektir. Yatırım bankası UBS tarafından 2017’e yayınlanan bir raporda, sektörün yılda 30 milyar dolardan fazla parayı pilotlara harcadığı belirtiliyor. Ayrıca raporda, otonom uçaklar sayesinde önemli ölçüde yakıt tasarrufunun sağlanabileceği belirtiliyor. Çünkü uçaklar daha verimli bir yolla kontrol edilecekler.
Kendi kendini idare eden uçaklar giderek artan pilot sıkıntısına da bir çözüm getirecektir. Birçok şirket yeni pilotları istihdam etmekte giderek daha fazla zorlanıyor. Business Insider‘ın 2018’de yayınladığı araştırma dosyasına göre, bunların nedenleri arasında ticari pilolar için gerekli olan uçuş saatlerindeki artış, giderek yaşlanan pilot iş gücü, ordudan daha az sayıda yeni pilotun gelmesi ve pilotluk kariyerine olan ilginin azalması da bulunuyor.
UBS, askeri drone’ları uzaktan kontrol etmeyi sağlayan teknolojinin hâli hazırda mevcut olduğunu ve bu teknolojinin küçük ile orta ölçekte iş jetlerini ve en sonunda da ticari uçakları kontrol etmek için kullanılabileceğini dile getirdi.
Ancak Vittadini, hafta sonu Münih’teki etkinlikte, pilotsuz uçağa gidiş yolunda önlerinde duran en büyük engelin, idari kuruluşları ve yetkilileri bu teknolojinin hazır olduğuna ikna etmek olduğunu söyledi. Yönetici, “Yapay zekanın açıklanabilirliği, ürünlerin sertifikalandırılması söz konusu olduğunda bizim için gerçek bir zorluktur.” sözünü kullandı.
Bir başka engel, belki de en büyüğü, yolcuları pilotsuz uçağın iyi bir fikir olup olmadığına ikna etmek olacaktır. UBS’in araştırması, 8 bin katılımcının yüzde 54’ünün pilotsuz uçağa binmeyi reddeceğini gösteriyor. Uçuşun fiyatı pilotlu uçuşun fiyatından ucuz olsa bile durum değişmiyor. Sadece yüzde 17’lik bir kısım pilotsuz uçağa güle oynaya bineceğini dile getiriyor.
Görünüşe göre, yolcu uçaklarından önce kargo uçaklarında pilotsuz döneme geçilecek. Teknoloji geliştikçe ve otonom uçuş sayısı arttıkça Airbus, kamuoyunun bu fikre ısınacağını ve tamamen bilgisayarlarla kontrol edilen uçuşların başlayabileceğini öngörüyor.
