NASA, InSight adını taşıyan uzay aracıyla Mars’ta yüzlerce deprem tespit etti. Yapılan açıklamada, tespit edilen sarsıntılardan 20 tanesinin özellikle dikkat çekici olduğu belirtildi. Mars’taki depremlere Dünya’dakilere kıyasla çok daha cılız olsa da, elde edilen verilerin Mars araştırmalarında bilim insanlarına önemli katkılar sağlaması bekleniyor.
InSight’ın topladığı deprem verileri, bilimsel makalelerin yayınlandığı Nature Geoscience ve Nature Communications dergilerinde paylaşıldı. Süpersonik paraşütüyle 2018’de Mars’a iniş yapan InSight, ilk depremini 2019’un nisan ayında tespit etmişti.
InSight’ın tespit ettiği sarsıntıların büyük çoğunluğu, Dünya’da yaşansa hissedilmeyecek türden. InSight ekibinden Philippe Lognonné, Mars’ta sismik hasarın çok düşük olduğunun söylenebileceğini belirtti.
Makalelere konu olan depremlerden sadece 24 tanesinin 3 veya 4 şiddetine ulaştığı ifade edildi. Bu depremler, Dünya’da çok hafif hissedilseler bile hasara yol açmayacak türden. Mars’taki depremlerin yaklaşık 30 ila 50 kilometre derinlikte gerçekleşmesinin de etkiyi iyiden iyiye hafiflettiğine dikkat çekiliyor.
Araştırmacılar, InSight’ın kızıl gezegende daha büyük depremleri tespit etmesini bekliyor. Böylelikle gezegenin içinin daha detaylı şekilde incelenebilmesi hedeflense de, henüz bu beklenti gerçeğe dönüşmüş değil.
Araştırmacılar, Mars’taki depremlerin temel sebebinin gezegenin uzun süredir soğuması olduğunu belirtiyor. Mars’ın içi de, tıpkı Dünya gibi, oluştuğu günden bu yana soğuyor. Bu da yüzeyde çatlakların oluşmasını kolaylaştırıyor. Ancak her bir depremin oluşmasına neden olan özel sebepler, hâlâ belirsizliğini koruyor.
Bilim insanları depremlerin özel sebeplerini öğrenemese de, çok sayıda depremi kayıt altına almayı başardı. Makalelerde 30 Eylül 2019’dan önce tespit edilen 174 depreme ait veriler incelendi. InSight, bu tarihin ardından da Mars’taki 450 sarsıntıyı tespit etti. NASA, bu sarsıntıların büyük kısmının deprem olduğunu belirtti.
NASA InSight ile farklı ölçümler de gerçekleştiriyor
InSight’ın sismografı depremleri tespit ederken, başka araçlar da farklı görevleri yerine getiriyor. Bunlardan biri, yakınlardaki hava akımlarını inceliyor. Diğeri ise yer altındaki kayalardan gelen manyetik sinyalleri yakalıyor. Mars’ın iç sıcaklığını ölçmekte kullanılan sonda ise şu anda kullanılamıyor. NASA, bu sondayı önümüzdeki günlerde yeniden denemeyi planlıyor.
NASA, InSight uzay aracını yaklaşık bir yıl daha çalıştırmayı planlıyor. Bu süreçte kızıl gezegene dair analiz edilebilir daha fazla veriye ulaşılması hedefleniyor.
