Bazı durumlarda, Mac’inizde yüklü olan macOS sürümünden daha eski bir sürüme geçiş yapmak isteyebilirsiniz. Bu ihtiyacın altında çeşitli sebepler yatıyor olabilir. Örneğin, eski dosyaları açmak için daha eski bir macOS sürümüne ihtiyacınız olabilir. Ya da bir yazılım geliştirici iseniz, yazılımınızı eski bir sürüm ile test etme gereksiniminiz doğmuş olabilir. Bu gibi durumlarda macOS eski sürüm yükleme işleminin mümkün mümkün olduğunu bilmelisiniz.
Apple, Mac’lere özel işletim sistemi olan macOS’u her yıl güncelliyor. Bir önceki yıla nazaran çeşitli iyileştirmeler, yeni özellikler ve uyumluluk güncellemeleri getiren yeni macOS sürümleri yayınlanıyor. Fakat güncellemeler çoğu zaman sorunsuz gerçekleşse de, zaman zaman eski macOS sürümlerine geri dönme ihtiyacı yaşayan kullanıcılar da oluyor. Apple, eski macOS sürümlerinin desteğini zamanla sonlandırıyor ve çevrimiçi güncellemeler de ortadan kalkabiliyor. Ancak Apple, destek sitesi üzerinden kurulum için eski macOS sürümlerinin bir kısmını kullanıma sunmaya devam ediyor. Donanımınız bu sürümleri desteklediği sürece, eski bir macOS’a yeniden yükleyebilirsiniz.
macOS eski sürüm yükleme: Başlangıç
Önemli olan nokta, geri dönüşe başlamadan önce Mac’inizdeki tüm verileri yedeklemek. Bu özellikle de Mac’in dahili diskinin yedeği için geçerli çünkü tüm diski baştan yaratacağız ve içeriği sileceğiz. Bu noktada dahili sürücünüzdeki her şey silinecek.
Yedeklemeyi aldıktan sonra, Başlangıç Diski’nizde (Startup Disk) geri yükleme sonrasında taşımak isteyeceğiniz dosyaların bulunduğu önemli konumları not edin:
- Uygulamalar (Applications)
- Kütüphane (Library)
- Giriş yapılmış kullanıcı klasörü (~)
- Sistem tercihleri (Preferences)
- Uygulama Desteği (Application Support)
- Yazı Tipleri (Fonts)
- Gizli yapılandırma dosyaları
Ayrıca kullanıcı klasörünün içindeki İndirilenler (Downloads) ve Belgeler (Documents) klasörlerini de not edin. Yeniden kurulum öncesinde buradaki dosyaların da yedeğini almanız gerekecek.
Kullanıcı klasörünün içinde ayrıca Müzik (Music) ve Filmler (Movies) klasörleri de bulunur. Apple Music kullanıyorsanız, varsayılan olarak müzik koleksiyonunuz Müzik klasörü içinde saklanır. Dolayısıyla, geri dönüşten sonra silinmemesi için bu klasörün de yedeğini alın.
Hem /Library hem de ~/Library klasörlerinin içindeki dosya yapıları oldukça benzerdir, ancak ~/Library klasörü altında daha fazla öğe olduğu için süreç sırasında daha dikkatli olmanız gerekecek.
İçerisinde Log’ların saklandığı /Library klasörü de mevcut. Mac’inizdeki güncel günlük dosyalarını (logları) saklamak istiyorsanız, bu klasörü de yedekleyin.
Her iki Library klasöründe, neyin değiştiğini tarihe göre sıralayarak kontrol edebilirsiniz.
Apple Fotoğraflar (Photos) kullanıyorsanız, varsayılan olarak Fotoğraf kütüphanesi ~/Library/Photos/Syndication.photoslibrary adresinde bulunmaktadır.
Her iki konumdaki Preferences klasörü, uygulamalarınızın tercihlerinin çoğunu barındırır. Bu nedenle, bunları da yedeklediğinizden emin olun.
Önemli: Rehberi unutmayın
Çoğu kullanıcının yedekleme sırasında gözden kaçırdığı önemli bir öğe ise Apple’ın Rehber (Contacts) uygulamasıdır. Yerel olarak saklanmış bir Rehberiniz varsa, adres listenizi yedek sürücünüze dışa aktarmayı unutmayın. Bunu yapmazsanız tüm Rehberiniz kaybolacaktır.
Bu işlemi Rehber uygulaması içinde Dosya->Dışa Aktar->Rehber Arşivi… menü öğesini kullanarak gerçekleştirebilirsiniz.
Rehber için iCloud’u ayarladıysanız daha az sorun yaşarsınız, çünkü kişileriniz çevrimiçi olarak saklanacak ve sonradan geri alınabilecek.
Tüm yedeklemeleri tamamladıktan sonra, bir sonraki adıma geçebilirsiniz: Dahili Başlangıç Diski’ni silme.
Dahili Başlangıç Diski’nizi yeniden biçimlendirdiğiniz zaman, Mac’inizin Masaüstü’ndeki her şeyin de silineceğini unutmayın.
macOS eski sürüm yükleme: Kurtarma modunda yeniden başlatma
Apple’ın Kurtarma Modu (Recovery Mode), Mac’inizin donanım yazılımı (firmware) içinde yer alan özel bir uygulamadır. Kurtarma Modu’nda başladığınızda, Mac macOS’u yüklemek yerine bu uygulamayı yükler. Kurtarma modu, MacOS’u baştan biçimlendirmenizi, test etmenizi ve yeniden yüklemenizi sağlayacak temel uygulamalara sahiptir. Bu uygulamalar arasında öne çıkanlar; Disk İzlencesi (Disk Utility), Time Machine’den Geri Yükle (Restore from Time Machine) ve macOS yükleyicisidir.
Mac’inizin donanım yazılımını Apple’dan gelen en son sürümle güncellediğinizde, aynı zamanda macOS yükleyicisinin en son desteklenen sürümüne de güncellenir. Bu nedenle, Mac modeliniz için herhangi bir yeni donanım yazılımı güncellemesi olup olmadığını görmek için öncelikle Apple’ın Destek web sitesine göz atmak isteyebilirsiniz.
Mac’inizin donanım yazılımı güncelse, kurtarma modunda başlatmaya hazırsınız demektir.
Apple Silicon tabanlı bir Mac’te Kurtarma Modu’na girmek için, Mac’inizi kapatın, ardından Seçenekler menüsü görünene kadar güç düğmesini basılı tutun. Menü göründüğünde, Seçenekler simgesine tıklayın. Bu, Kurtarma moduna önyükleme yapmayı sağlar.
Intel tabanlı bir Mac’te ise sistemi yeniden başlatın ve Mac’inizin klavyesindeki Command-R tuşlarını basılı tutun. Bu da Kurtarma Modunda açılışı gerçekleştirecektir.
macOS eski sürüm yükleme: Disk İzlencesi’ni çalıştırın
Kurtarma Modu’nda yeniden başlattıktan sonra, Apple Silicon tabanlı Mac’lerde Disk İzlencesi simgesine tıklayarak programı açın. Intel tabanlı Mac’lerde ise Disk İzlencesi genellikle ekranın üst kısmındaki menü çubuğunda bulunur.
Disk İzlencesi’ndeyken, soldaki sürücü listesinden dahili sürücüyü seçmek ve ardından pencerenin üst kısmındaki araç çubuğundaki Sil simgesine tıklamak isteyeceksiniz.
Sil düğmesine tıkladığınızda, yeni bir biriminiz (bölüm) için bir ad ve format seçmeniz istenecektir. Bir ad girin ve birim formatı olarak APFS’yi seçin.
Yapacağınız şeyden emin olun, çünkü Sil düğmesine tıkladığınız anda, Mac’inizin yerleşik diskindeki her şey sonsuza kadar yok olacaktır. Disk İzlencesi, belirttiğiniz isimle Mac’inizin dahili sürücüsünü silecek ve ona yeni bir APFS birimi ekleyecektir. Böylelikle hiçbir şey içermeyen temiz bir Mac’iniz olacak.
macOS eski sürüm yükleme: macOS yükleyicisini çalıştırın
Mac’iniz silindikten sonra Disk İzlencesi’nden çıkın ve firmware’in ana menüsüne geri dönün. Buradan firmware’de yerleşik olan macOS yükleyicisini seçebilir ve az önce dahili sürücünüze oluşturduğunuz birime macOS’u yeniden yükleyebilirsiniz.
Bu işlem biraz zaman alabilir. Daha yeni bir model Mac kullanıyorsanız ve internete bağlıysa, macOS yükleyicisi güncellemeleri de indirip kurabilir.
Sabırlı olun. macOS yükleyicisi tamamlandığında, Mac’iniz yeniden başlatmaya yönlendirilecektir. Daha yeni modellerde otomatik yeniden başlatma gerçekleşebilir.
Her iki durumda da Mac’iniz yeniden başladığında, az önce yüklediğiniz macOS sürümüne önyükleme yapacaktır. macOS kurulum ekranlarını takip ederek Finder’a ulaşabilirsiniz.
macOS eski sürüm yükleme: Önemli dosyaları geri yükleme
Finder’a geri döndüğünüzde, önceki macOS kurulumunuzdan yedeklediğiniz tüm önemli dosyaları yeni macOS kurulumunuza kopyalamanız gerekir.
Bunun için önce Finder’da gizli dosyaları göstermeniz ve ardından önemli dosyaları yedeklemenizden yeni Başlangıç Diskinize kopyalamanız gerekir.
Eğer Mac’inizin sürücüsünün tam yedeğini aldıysanız, Apple’ın /Applications/Utilities klasöründe bulunan Göç Yardımcısı’nı (Migration Assistant) kullanmayı deneyebilirsiniz.
Göç Yardımcısı, yedeklenmiş sürümden kullanıcı ve ayar dosyalarını otomatik olarak yeni kurulumunuza geri yüklemeye çalışır.
Göç Yardımcısı’nı kullanmak istemezseniz, önemli dosyaları yedeklemenizden geri kopyalamanız gerekir. Bu dosyaların çoğu yukarıda bahsedilen dosya ve klasörlerdir. Genellikle iki Library klasöründe ve kullanıcı klasöründe yer alırlar.
Orijinal kullanıcı klasörünüzden yeni kullanıcı klasörünüze tüm önemli gizli dosyaları da kopyalamayı unutmayın. Yedeklenen tüm sistem dosyalarını geri kopyalamak gerekli değildir, sadece belirli ayarlarınız ve dosyalarınız için önemli olanları kopyalayın.
Dosyalar yedeklemenizden geri yüklendikten sonra, sistemin geri yüklenen ayarları yeniden yüklemesi için Mac’inizi tekrar başlatmanız gerekir.
Son olarak, /Applications klasöründeki Sistem Tercihleri (System Settings) uygulamasını çalıştırın ve son güncellemeler için Genel->Yazılım Güncelleme (General->Software Update) seçeneğini tekrar çalıştırın.
Not: Eski bir macOS sürümüne geri döndüyseniz, güncellemeyi çalıştırmamanız önemlidir. Güncelleme, Mac’inizin desteklediği en son tam macOS sürümüne yükseltme işlemi yapacaktır.
Bu durumda, genellikle eski macOS sürümü için manuel olarak macOS güncellemelerini indirip Finder’dan çalıştırarak geri döndüğünüz macOS sürümünü, desteklenen son alt sürüme güncelleyebilirsiniz.
macOS sürümleri ve donanım yazılımı hakkında bir not
macOS yükleyicileri ile ilgili bilinmesi gereken bir nokta da, Apple’ın son yükleyicilerinin eski bir macOS sürümünü yeni bir sürümün üzerine kurmanıza izin vermemesidir. Bazı Mac’lerde, Kurtarma Modu’ndan eski bir sürümü daha yeni bir sürüm içeren bir birime geri yüklemenize de izin vermez.
Bu nedenle, herhangi bir macOS sürümünü geri yüklemeden önce dahili sürücüyü silmek en iyisidir. Ayrıca, firmware güncelleme işleminden sonra Mac’inizin donanım yazılımını daha eski bir sürüme düşürmenin genellikle mümkün olmadığını da unutmayın.
Bu nedenle, hangi macOS sürümünün firmware’de saklandığını güncellemeden önce dikkatlice düşünmeniz önemlidir.
Alternatif yöntem: İndirilebilir yükleyiciler
Başka bir seçenek de, Mac App Store’dan eski bir macOS yükleyicisinin indirilebilir sürümünü edinmektir.
Apple, App Store’da eski macOS yükleyicilerinin birkaç sürümünü sunmaktadır. Bu yöntemi kullanırsanız, eski yükleyicilerin eski bir macOS sürümünü yeni bir sürümün üzerine kurmanıza izin vermediğini unutmayın.
“macOS yükleyicisi” araması yaparak Mac App Store’da eski yükleyicileri bulabilirsiniz. Ancak App Store, genellikle sadece
en son iki sürümü gösterir. Daha eski sürümler için, web’den özel bağlantıları bulmanız ve ardından App Store’da bu bağlantılara gitmeniz gerekir.
Eski bir indirilebilir yükleyiciyi kullanmak istemenizin sebebi, Mac’inizin donanım yazılımı eski bir macOS sürümünü geri yüklemek için gerekli olan sürümden daha güncel olabilir veya Recovery modunu kullanma imkanınız olmayabilir.
Bu durumlarda, eski macOS sürümünü harici bir sürücüye kurmanız, bu sürücüden önyükleme yapmanız ve ardından dahili sürücüyü silmeniz ve harici sürücüden macOS’u yeniden yüklemeniz gerekir.
macOS’u çalıştırdığınız sürücüden silmeniz mümkün değildir. Bu nedenle, macOS’u yeniden yüklemek için her zaman Mac’inizin önyükleme yapabildiği başka bir sürücüye ihtiyacınız olacaktır.
Gelecekte eski bir macOS sürümüne geri dönme ihtiyacınız olabileceğini düşünüyorsanız, eski indirilebilir macOS yükleyicilerinin kopyalarını saklamanız faydalı olabilir.
Bu makalede, Mac’inizde yüklü olan macOS sürümünden daha eski bir sürüme nasıl geri dönebileceğinizi detaylı bir şekilde inceledik. Bu işlem birkaç farklı yöntem kullanılarak gerçekleştirilebilir. Hangi yöntemi seçeceğiniz, Mac’inizin modeline, macOS sürümüne ve kişisel tercihlerinize bağlı olacaktır.
Herhangi bir yöntemi denemeden önce, dahili sürücünüzün tam yedeğini aldığınızdan emin olun.
