Eğer mevcut PC’niz, bırakın bir fotoğrafı veya videoyu düzenlemeyi, basit bir Windows oyununu bile çalıştırmakta epey zorlanıyorsa, demek ki onu değiştirme zamanı gelmiştir. Artan fiyatlar ve maliyetler nedeniyle bir bilgisayar satın almak eskisi kadar kolay değil, ancak ihtiyaçlar önemli olduktan sonra da bir şekilde adım atmanız gerekiyor. Neyse ki, piyasada bulunan birçok seçenek mevcut. Üstelik fiyat-performans oranı yüksek ürünler de bulmanız mümkün. Öte yandan farklı üreticilerin veya satıcıların yaptığı kampanyalarla turnayı tam da gözünden vurmanız mümkün.
Peki, sizin için en uygun bilgisayar hangisi? Laptop mu masaüstü mü tercih etmeli? Bu dosya yazısında verdiğimiz detaylar en uygun bilgisayarı seçme konusunda sizin için yol gösterici olacaktır.
Masaüstü mü, yoksa dizüstü mü?
Eğer taşınabilirlik ve rahat hareket etmek sizin için önemliye, en güzeli dizüstü bilgisayar (laptop veya notebook, nasıl nitelendireceğiniz sizin elinizde) tercih etmek olacaktır. Ancak daha büyük ekranın esnekliğini ve grafik kartı, sabit disk sürücüsü, RAM gibi diğer bileşenleri yeri geldiğinde yükseltmek isterseniz, o hâlde en güzeli bir masaüstü PC tercih etmek olacaktır.
Masaüstü bilgisayar (desktop) satın aldığınız takdirde, görüntü için bir monitöre de ihtiyacınız olacaktır. Tabii ki, arzu ettiğiniz takdirde Dell, Lenovo, Asus gibi üreticilerin hepsi-bir-arada modellerini veya Apple’ın iMac bilgisayarlarını tercih edebilirsiniz. Bu modellerde ekran doğrudan bilgisayara entegre edilmiş biçimde geliyor.
Eğer dizüstü bilgisayar tercih ederseniz, bu durumda boyut ve ağırlık gibi unsurları dikkate almalısınız. Daha büyük bir ekran tercih etmek iyi olacaktır, ancak bu durumda boyut ve ağırlık gibi unsurların değerleri de artacaktır. 12 inçlik bir dizüstü bilgisayar yerine 17 inçlik bir dizüstü bilgisayar tercih etmek gözlerinizi epey rahatlatacaktır. Bununla birlikte çantanızda veya elinizde taşıyacağınız bilgisayarın ağırlığı ve kalınlığı da artacaktır.
Dizüstü bilgisayarların giderek daha güçlü hâle gelmesine rağmen; oyun oynama, video düzenleme, animasyon yapımı ve benzeri, grafik gücü gerektiren uygulamalar için dizüstü bilgisayar hâlâ en iyi seçenek gibi görünüyor. Ancak taşınabilirlik sizin için öncelikse, o hâlde tercihiniz dizüstü bilgisayarlar olmalı.
Laptop veya desktop PC arasında karar verirken dikkat etmeniz gereken diğer unsurlar arasında ek maliyetler, gürültü, soğutma ve çevresel birimler bulunuyor. Benzer teknik özelliklere sahip olan bir dizüstü bilgisayar ve masaüstü bilgisayarı karşılaştırdığımızda, birincisi daha maliyetli olacaktır. Çünkü ekran ve giriş mekanizmalarını da bir arada alıyor, aynı zamanda pil için de para veriyorsunuz.
Bununla birlikte dizüstü bilgisayarların büyük bir kısmı kompakt yapıda geliyor. Bununla birlikte dizüstü bilgisayarı serin tutmak için fanın sıklıkla çalıştığını görebilirsiniz. Bu da ara sıra rahatsız edici sınırlara varabilir. Öte yandan masaüstü bilgisayarlar da özellikle oyun veya video düzenleme gibi ağır iş yüklerinde fanları aşırı derecede çalıştırabiliyor. Yine de, kasanın daha iyi seviyedeki hava akış sistemi sayesinde çoğu durumda dizüstü bilgisayarlardan daha sessiz şekilde çalışır. Bununla birlikte bir masaüstü bilgisayarın soğutma sistemini dilediğiniz gibi modifiye ederek daha iyi performans elde edebilirsiniz. Ne var ki, bu durum dizüstü bilgisayarlarda çok kolay değildir.
Çevresel arabirim elemanları açısından bakarsak, masaüstü bilgisayarlarda dizüstü bilgisayarlardakine göre daha fazla port bulunuyor. Bu sayede yazıcı, harici depolama birimi, hoparlör, mikrofon gibi aksesuarları daha rahat şekilde bağlayabilirsiniz. Eğer elinizde bağlamanız gereken çok sayıda eleman varsa, o hâlde bir desktop PC sizin için en iyisi olacaktır. En son port standartları USB-C ve Thunderbolt 3 de, bir bilgisayar satın alırken dikkat etmenizin iyi olacağı unsurlar arasında bulunuyor.
Mac mi, Windows mu tercih etmeli?
İşletim sistemi seçiminde kişisel tercihler ve deneyimler önemli rol oynuyor. Bu nedenle işletim sistemi tavsiyesinde bulunmak o kadar kolay değil. Sizin için en idealinin hangisi olduğunu bulmak için en güzeli, her ikisini de deneme fırsatı bulmak ve sık kullandığınız programları her bir platformda çalıştırmak olacaktır.
Mac bilgisayarlar genel olarak Windows tabanlı PC’lerden daha pahalıdır. Yine de, güvenlik açısından daha iyi seviyededir. Çevrede nispeten daha az macOS işletim sistemiyle çalışan bilgisayar bulunduğundan, korsanlar da bu bilgisayarları hedeflemeye daha az ilgi duyarlar. Aynı zamanda Apple’ın ürünleri için tercih ettiği kapalı ekosistem yaklaşımı, ürünlerinde zararlı yazılım dağıtımını imkansız olmasa bile, epey zor hâle getiriyor.
Windows PC’ler daha sağlam ve kapsamlı bir oyun ekosistemine sahiptir. Bu nedenle oyun oynamayı öncelikli tutanlar veya profesyonel oyuncular için daha uygundur.
Bunun dışında hem macOS hem de Windows için güçlü bir uygulama ekosistemi mevcut durumda. Her iki platform için birçok uygulama mevcut. Bu sayede işlerinizi yerine getirmek için uygulama bulmakta fazla sıkıntı çekmeyeceksiniz. Öte yandan kendi uygulama mağazaları Microsoft Store ve Mac App Store da oldukça güçlü görünüyor.
Bu arada, Intel işlemcili Mac bilgisayarları Windows işletim sistemini Boot Camp, Parallels veya VMWare Fusion gibi yazılımlarla çalıştırabiliyor. Şu anda yeni Apple M1 işlemcili bilgisayarlar için böyle bir imkan yok, ancak yakın gelecekte sanallaştırma yoluyla Windows’un ARM tabanlı versiyonunun da çalıştırılacağını tahmin ediyoruz.
Güç ve performans
Performans bir bilgisayar için en önemli kriterdir. CPU da bir bilgisayarın sunacağı performansı belirlemenin temelinde bulunuyor. En azından çift çekirdekli bir CPU seçimi yerinde olacaktır, ancak dört çekirdekli bir işlemciyi seçerseniz, günlük işlerinizde esas farkı hissedebilirsiniz. Intel’in Core i3 veya AMD’nin Ryzen 3 CPU’ları günlük işler için fazlasıyla yeterli oluyor. Üstelik ikincisi, daha uygun fiyatlı olması da hesaba katıldığında daha yüksek bir fiyat-performans oranı sunuyor.
Eğer fotoğraf veya düzenleme işleri için ya da en yeni oyunları rahatlıkla oynamak için biraz daha güç isterseniz, o zaman altı veya daha üstü sayıda çekirdek barındıran bir işlemci tercih etmelisiniz. Intel Core i5 veya Core i7 ya da AMD Ryzen 5 veya Ryzen 7 serisi işlemciler uygun olacaktır.
Sistem belleği veya RAM tarafına geldiğimizde, elinizden geldiği kadar yüksek miktarda RAM seçmeniz yararınıza olacaktır. 8 GB RAM günlük işler için yeterli olacaktır. Ofis dokümanlarını çalıştırma, internette gezinme veya temel Photoshop veya Premiere işleri için bu kadar RAM yeterli. Ancak aynı anda birden fazla uygulamayla çalışan bir kullanıcıysanız, biraz daha profesyonel tarafa doğru kayıyorsanız ya da oyun oynarken performans sıkıntısı yaşamak istemiyorsanız, o hâlde başlangıcı 16 GB RAM ile yapmalısınız. Çok fazla video düzenleme veya benzeri yoğun işlerle uğraşıyorsanız, o hâlde 32 GB veya daha yüksek RAM tercihinde bulunmalısınız.
Grafik kartı bir PC’nin en pahalı parçalarından bir tanesi olabilir. Daha çok oyun oynamayı düşünüyorsanız, o hâlde iyi bir GPU seçimi yaptığınızdan emin olmalısınız. Tabii ki, bütçeniz ve ihtiyaçlarınız doğrultusunda en iyi kararı vermelisiniz. Eğer tek oynayacağınız Minecraft ise, 6000-7000 TL’lik bir kart almanıza gerek yok. Ancak üst sınıf oyunları ortalama bir GPU’da oynamak da size iyi bir deneyim sunmayacaktır.
Depolama
Sabit veya katı hâl disk sürücüsünün büyüklüğü ne kadar programı veya dosyayı, yer sıkıntısı yaşamadan sığdırabileceğinizi gösterir. Son zamanlarda OneDrive, Google Drive, iCloud Drive benzeri bulut tabanlı depolama servisleri yüksek yerel depolama kapasitesine olan ihtiyacı azaltsa da, en güzeli 512 GB’lık depolama alanıyla başlamak olacaktır. Eğer depolamak istediğiniz çok fazla oyun veya film varsa, ikinci bir sürücüyle 1 TB veya 2 TB depolama alanı eklemeniz yerinde olacaktır.
Günümüzde çoğu bilgisayar depolama birimi olarak SSD, yani katı hâl sürücüsü barındırıyor. SSD’ler daha eski olan HDD’lerden, yani içinde hareket eden, manyetik parçalar barındıran sabit disk sürücülerinden daha hızlıdır. Yani dosyaları daha hızlı açar veya bulur. Öte yandan SSD’ler, işletim sisteminin başlatılacağı sürücü için de en iyi seçim olacaktır. Geleneksel HDD’ler ise ek depolama alanı veya ikinci sürücüler olarak seçilebilir, ekonomik çözüm olabilir.
Eğer sürücünüzdeki boş depolama alanının tükenmesinden endişe duyuyorsanız, laptop veya masaüstü bilgisayarınızın depolama alanını artıracak daha ucuz harici sürücü seçenekleri mevcut. Harici disk sürücülerinin hem sabit disk hem de SSD versiyonları bulunuyor. Eğer bütçeniz yeterliyse, hız bakımından da daha ileride olan, Thunderbolt 3 gibi yeni teknolojileri içeren harici SSD sürücüleri tercih edebilirsiniz. Bu arada Google Drive gibi bulut tabanlı depolama servislerinden de yararlanabilirsiniz.
Wi-Fi ve Bluetooth
Eğer bir laptop satın almayı düşünüyorsanız, o hâlde bu bilgisayarda entegre kablosuz bağlantı özellikleri bulunacaktır. Böylelikle evde, işte, okulda veya halka açık noktalarda bulunan Wi-Fi şebekelerine bağlanarak internete erişme imkanına sahip olacaksınız. En yeni dizüstü bilgisayarlarda 802.11ax (Wi-Fi 6) teknolojisi yer alıyor. Bu teknoloji daha eski olan 802.11ac (Wi-Fi 5) teknolojisine göre yüzde 30 ile yüzde 60’a varan oranda daha iyi performans sağlıyor. Yeni bir bilgisayar satın alacaksanız ve Wi-Fi 6 teknolojili bir modeli tercih ederseniz, geleceğe dönük önemli bir yatırım yapmış olacaksınız.
Bluetooth ise notebook’ların hemen hemen tamamında ve bazı masaüstü modellerde bulunan genel kablosuz bağlantı özelliklerinden bir tanesi oluyor. Bu sayede telefon, tablet ve benzeri cihazlarla kablolar olmadan, daha rahat şekilde bağlantı kurabilirsiniz. Hatta kulaklıkları da kolaylıkla bağlayabilirsiniz. Böylelikle müzik dinlerken veya internet üzerinden toplantılara katılırken hareket serbestliğiniz olacaktır.
Sadece satın alacağınız laptop bilgisayarda değil, masaüstü bilgisayarda da Wi-Fi 5 ya da Wi-Fi 6 bağlantısının olmasına dikkat edin. Bu destek dahili olarak sağlanabileceği gibi, opsiyonel olarak sunulan bir donanımla da bu desteği kazandırabilirsiniz. Öte yandan hem dizüstü bilgisayar hem de masaüstü bilgisayarın dahili Ethernet portuyla gelmesi tercih edilebilir. Bu sayede internete Ethernet kablosu aracılığıyla, kablosuz bağlantıya göre daha yüksek hızlarda bağlanabilirsiniz.
Kendi bilgisayarınızı yapın
Laptop mu yoksa masaüstü mü satın alacağınıza karar veremiyorsanız, alternatif bir yoldan da gidebilirsiniz. Eğer biraz daha farklı bir şeyler arıyorsanız ve işin içine biraz daha macera katmak isterseniz, o hâlde kendi bilgisayarınızı yapma seçeneğini tercih edebilirsiniz. İhtiyaç duyacağınız parçaları bulmak eskisinden daha kolay. İşlemci, GPU, RAM, depolama alanı, kasa, monitör gibi bileşenleri internet üzerinden ayrı ayrı sipariş ederek kendi masaüstü bilgisayarınızı oluşturabilirsiniz.
