Koskocaman evrenin derinliklerinde, kara deliklerin birleşmesiyle oluşan gravitasyon dalgalarının hafif bir ‘hımlama’ sesi oluşturduğu düşünülüyor. Bu ilginç olgu, yaklaşık on yıl önce bilim dünyasında bir heyecan dalgası yaratmıştı. Çünkü teoride var olduğu düşünülen ancak pratikte kanıtlanamayan bir olayı, gravitasyon dalgalarının varlığını, ilk defa gözlemlenebilir bir hale getirmişti.
Gravitasyon dalgaları, birbirleriyle çarpışan iki kara delik gibi son derece büyük kütleye sahip cisimlerin meydana getirdiği, evrenin dört bir yanına yayılan şok dalgalarıdır. Bu dalgalar, milyonlarca ışık yılı öteden bile algılanabilir.
On beş yıl süren bir araştırma, gravitasyon dalgalarına dair daha fazla kanıt sunuyor. Kuzey Amerika Nanohertz Gözlemevi Gravitasyon Dalgaları (NANOGrav) iş birliği ile yürütülen bu çalışmada, Arecibo Gözlemevi, Green Bank Teleskobu ve New Mexico’daki Çok Büyük Dizi (VLA) gibi yer tabanlı üç teleskop kullanıldı. Bu teleskoplar, enerji atımlarının düzenliliği ile bilinen nötron yıldızları olan pulsarları inceledi. Gravitasyon dalgaları bu enerji atımlarını etkileyebiliyor. Araştırmacılar, bu atımlardaki küçük sapmaları inceleyerek, uzay-zamanın nasıl kıvrıldığını görebildiler.
İlginizi çekebilir
Kara delikler ‘hımlama’ya nasıl neden oluyor?
Birleşen kara delikler gibi büyük nesneler, çıkan gravitasyon dalgalarının üst üste binmesine ve pulsar zamanlamasını etkileyen bir arka plan “hımlama”nın oluşmasına neden oluyor.
Wisconsin-Milwaukee Üniversitesi’nden araştırmacı Sarah Vigeland, “Gravitasyon dalgalarının doğrulandığına göre, bir sonraki hedefimiz bu göksel ‘hımlama’nın kaynağını incelemek” diyor. Bu sinyal, her biri güneşimizin kütlesinin milyonlarca veya milyarlarca katını aşan süper kütleli kara delik çiftlerinden kaynaklanıyor olabilir. Bu devasa kara delikler birbirlerinin etrafında dönerken düşük frekanslı gravitasyon dalgaları üretirler.
Bu ‘hımlama’, hem kara delikler hem de evrenin evrimi hakkında daha fazla bilgi edinmek için incelenebilir. ‘Hımlama’nın gücü, dışarıda birleşen birçok kara delik çifti olduğunu gösteriyor. Bunun yüz binlerce, hatta milyonlarca olabileceği belirtiliyor.
SETI Enstitüsü’nden araştırmacı Michael Lam, “Evrene yeni bir pencere açmanın heyecanı tarifsiz” diyor.
Bu araştırma, The Astrophysical Journal Letters dergisinde bir dizi makalede yayınlandı.
