Kanada Huawei ve diğer Çinli teknoloji devi ZTE’nin ekipmanlarının 5G ağlarında kullanımını yasakladığını duyurdu. Konuyla ilgili olarak yapılan açıklamada, tedarikçilerin “yabancı hükümetlerin yargısız talimatlarına”, “Kanada yasalarıyla çelişebilecek veya Kanada çıkarlarına zarar verebilecek” şekillerde uymak zorunda kalabileceklerini söyleyerek atılan adımla ilgili ulusal güvenlik endişelerini dile getirdi.
Ülkede faaliyet gösteren telekom operatörlerinin bu yılın eylül ayına kadar şirketlerden yeni 4G veya 5G ekipmanı satın alması engellenecek. 28 Haziran 2024’e kadar ise tüm ZTE ve Huawei markalı 5G ekipmanlarını ağlarından çıkarılması gerekiyor. Ekipmanların 2027 sonuna kadar 4G ağlarından da kaldırılması zorunlu tutuluyor. Kanada hükümeti yaptığı açıklamada, “Hükümet, 5G’nin sosyal ve ekonomik faydalarını ve telekomünikasyon hizmetlerine erişimi en üst düzeye çıkarmaya kararlıdır, ancak bu, güvenlik pahasına değildir.” diye yazdı.
Bu adım Kanada’yı, iletişim ağlarında Huawei ve ZTE ekipmanlarının kullanımına kısıtlamalar getiren Five Eyes istihbarat ittifakının en son üyesi yapıyor. ABD telekom şirketleri ağlarındaki ekipmanı çıkarmak ve değiştirmek için milyarlarca dolar harcarken, Birleşik Krallık 2020’de Huawei ekipmanının kullanımını yasakladı ve 2027’ye kadar hepsinin kaldırılmasını emretti. Avustralya ve Yeni Zelanda da ekipmanlarının kullanımını ulusal güvenlik gerekçesiyle kısıtladı.
Bu endişelerin merkezinde, konuyla ilgili uzmanların Çinli kuruluşların ve vatandaşların devlet istihbarat çalışmalarıyla işbirliği yapmasını sağlamak için kullanılabileceğini iddia ettiği Çin Ulusal İstihbarat Yasası yer alıyor. Endişenin temel kaynağı, bunun Huawei ve ZTE gibi Çinli teknoloji şirketlerini yabancı ağlardan Çin hükümetine hassas bilgileri teslim etmeye zorlamak için kullanılabilecek olmasıdır.
Huawei iddialara karşı çıkıyor ve bunun Çin yasalarının yanlış yorumlanmasına dayandığını söylüyor. Çin’in Kanada büyükelçiliği, Kanada’nın yasağına yanıt olarak yaptığı açıklamada, “Çin bu olayı kapsamlı ve ciddi bir şekilde değerlendirecek ve Çinli şirketlerin meşru hak ve çıkarlarını korumak için gerekli tüm önlemleri alacaktır.” dedi. Huawei Kanada Başkan Yardımcısı Alykhan Avelshi, The Verge sitesine gönderdiği açıklamada, politikayı “siber güvenlikle veya söz konusu teknolojilerden herhangi biriyle ilgisi olmayan talihsiz bir siyasi karar” olarak nitelendirdi.
Kanada’nın telekomünikasyon ağlarında Huawei ve ZTE ekipmanlarının kullanımına ilişkin bu karara varması yaklaşık üç yıl aldı. Aradan geçen zaman zarfında iki ülke ilişkileri daha da kötüye gitti. Aralık 2018’de Kanada, Huawei’nin Finans Direktörü Meng Wanzhou’yu ABD yaptırımlarını ihlal ettiği şüphesiyle tutukladı. Günler sonra Çin, eski diplomat Michael Spavor ve girişimci Michael Kovrig olmak üzere iki Kanada vatandaşını hapse attı. ABD’nin geçen yıl Wanzhou ile, Çin’e dönmesine izin veren ertelenmiş bir kovuşturma anlaşmasına varmasının ardından Kanadalılar serbest bırakılmıştı.
Muhalefet politikacıları Kanada hükümetinin gecikmesini eleştiriyordu. Muhafazakar Parti Milletvekili Raquel Dancho, Toronto Sun tarafından verilen bir haberde, “Gecikme yıllarında, Kanada telekomünikasyon şirketleri yüz milyonlarca dolarlık Huawei ekipmanı satın aldı ve bunun artık çok büyük masraflarla ağlarından çıkarılması gerekecek.” dedi. Ancak Bloomberg, BCE ve Telus gibi şirketlerin, nihai bir yasak korkusu nedeniyle Huawei ekipmanlarını kullanmalarını zaten azalttıklarını söylüyor.
