İsrailli SpaceIL tarafından SpaceX’in bir roketiyle fırlatılan ve Ay üzerinde çalışmalar yapmayı amaçlayan Beresheet uzay aracı, geçtiğimiz hafta Ay’ın yüzeyine çakılmıştı. İniş sırasında merkezle irtibatı kopan Beresheet, Ay’ın yüzeyine çarpmak üzereyken Dünya’nın uydusunun kraterlerle kaplı yüzeyinin etkileyici bir fotoğrafını çekmeyi başarmış.
SpaceIL, Google’ın Lunar Xprize isimli yarışmasının finalistlerinden biriydi. Söz konusu yarışma, bir kazanan olmadan sonuçlanmıştı. Eğer Beresheet Ay’a sorunsuz biçimde inebilseydi, çok sayıda bilimsel deney gerçekleştirecekti. Söz konusu deneyler arasında lokal manyetik alan ölçümü, Dünya ile Ay arasındaki kesin mesafenin hesaplanması gibi işler de bulunuyordu. Uzay aracı içinde Wikipedia’nın İngilizce kopyasının, Tevrat’ın giyilebilir Rosetta diskin, çocukların çizdiği resimlerin ve Yahudi Soykırımı’nda hayatta kalan birinin yazdığı anıların yer aldığı bir zaman kapsülü de taşıyordu.
SpaceX’in Falcon 9 roketi, Beresheet’i 22 Şubat’ta Dünya’nın yüksek yörüngesine taşımıştı. Yaklaşık 1,5 ay boyunca Ay’ın yörüngesine yaklaşan uzay aracının, uydunun kuzey yarımküresine inmesi hesaplanmıştı. Planlanan iniş tekniği ise yakıt tasarrufu sağlamak amacıyla geliştirilmişti.
Ancak iniş sırasında Beresheet’in motoru durdu. Görev kontrol ekibi sistemi sıfırlayarak motoru yeniden çalıştırmayı başarsa da, uzay aracı serbest düşüşü yavaşlatmanın mümkün olduğu noktayı uzun süre önce geçmişti. Son telemetre verileri, Beresheet’in yüzeye çarptığında 480 kilometre dikey hıza ulaştığını gösteriyor.
İnişine kısa bir süre kala Ay ile birlikte selfie çeken Beresheet, bundan kısa bir süre sonra Ay’ı gösteren net bir fotoğrafı da çekti.
SpaceIL’in macerası, sonu kazayla bitse de, genel olarak oldukça başarılı geçmiş gibi görünüyor. ABD, Sovyetler Birliği ve Çin’in ardından bir Ay görevi gerçekleştiren dördüncü ülke olan İsrail, bunu 100 milyon dolar gibi görece küçük bir bütçeyle yaptı. SpaceIL’den yapılan açıklamada, ilk denemenin cesaret verici olduğu ve Ay’a yeni bir Beresheet gönderileceği belirtildi.
