Apple’ın ilk kez haziran ayındaki WWDC 2017 etkinliğinde gösterdiği iOS 11, yaz ayları boyunca çıkan beta sürümlerinin ardından nihayet esas gösteriye hazır hâle geldi. iOS işletim sistemine görünüş açısından ufak tefek farklılıklar katan, bununla birlikte iPad’lere, özellikle de iPad Pro’lara yeni deneyimler kazandıran bu yeni işletim sisteminin önemli ayrıntıları, deneyime katılan dikkate değer yenilikleri iOS 11 inceleme yazısında detaylandırıyoruz.
iOS 11 video inceleme
iOS 11 inceleme: iPad
iOS 9 sürümüyle birlikte Apple, biraz da iPad Pro’ya hazırlık olarak nitelendirebileceğimiz şekilde yeni çoklu görev işlevleri tanıtmıştı. Buna göre, aynı anda iki uygulamayı ister yan yana yerleştirilmiş pencerelerde, ister biri diğerinin üstüne bindirilmiş küçük bir uygulama penceresi şeklinde çalıştırmak mümkün olmuştu.
Şimdi iOS 11 ile birlikte çoklu görev desteği çok daha ileri götürülüyor, iPad’lere de daha fazla Mac deneyimi getiriliyor. Yeni eklenen Dock birimi, yenilenmiş çoklu görev arayüzü, Slide Over için yenilenmiş görünüm, Split View için daha esnek kullanım, Notlar uygulamasında Apple Pencil ile daha fazla iş yapabilme imkanı gibi; iOS 11 ile birlikte iPad’e gelen yeniliklerin detaylandırmasını iOS 11 iPad inceleme yazısında yapıyoruz.
iOS 11 inceleme: Denetim Merkezi
İlk kez 2013 yılında iOS 7 ile ortaya çıkan Denetim Merkezi, ekranın alt kısmından ortaya doğru sürüklenerek açılıyor, ekranın yarısı kadar bölümü kaplıyordu. Denetim Merkezi Uçuş modu, ekran parlaklığı, el feneri, zamanlayıcı gibi; bir iPhone’da en fazla kullanılan ayarlara ve araçlara kısayoldan erişim fırsatı sunuyor.
iOS 10 ile Denetim Merkezi dar kapsamlı da olsa bir değişiklik geçirmişti. Daha önce tek panele sığdırılmış olan Denetim Merkezi araçları iki farklı panele bölünmüş, müzik ve multimedya kontrolleri kaydırılarak geçilen ikinci bir panele kaydırılmıştı. Bununla birlikte iPhone’larda 3D Touch özelliğinden de yararlanılmaya başlanmıştı.
Şimdi Apple iOS 11 ile birlikte Denetim Merkezi’ne daha radikal değişiklikler getiriyor. Kontroller yeniden tek bir sayfaya toplanıyor, Denetim Merkezi ekranın yarısı yerine tamamında açılıyor, koyu gri renk arka plan üzerinde parmakların rahatlıkla kullanabileceği büyüklükte düğmeler ve bloklar buraya yerleştiriliyor. 3D Touch daha fazla kullanılırken, Apple ilk kez Denetim Merkezi’ne özelleştirme imkanı getiriyor.
Ekran parlaklığı kontrolü daha önce yatay şekilde, ekranın bir ucundan diğer ucuna uzanan bir kaydırgaç şeklindeydi. Şimdiyse daha küçük boyutlu, hap görünümünde bir dikdörtgen biçiminde ekran parlaklık kontrolü görüyoruz. Bunun hemen yanında da aynı şekle sahip ses ayarı bulunuyor. Bu iki kontrole de hafifçe bastırıldığında ses veya parlaklık kontrolleri tam ekranda açılıyor ve ayarları daha da rahat şekilde yapmak mümkün oluyor. Ayrıca ekran parlaklık ayarı tam ekranda açıldığında buradan Night Shift de etkinleştirilebiliyor.
Kablosuz bağlantı kontrolleri tek bir kare içinde toplanıyor. Uçuş modu, kablosuz ağ, Bluetooth ve Hücresel veri gibi en çok kullanılan ayarlar ön planda gösterilirken, hafifçe bastırıldığında ise tam ekran kontroller açılıyor. Burada da ek olarak AirDrop ve Kişisel Erişim Noktası yer alıyor. Hücresel veri ve Kişisel Erişim Noktası gibi iki ayarı Denetim Merkezi’nde ilk kez görüyoruz.
iOS 10’da ayrı bir panelde göstrilen Müzik ve multimedya ayarları şimdi kendisine özel bir karede gösteriliyor. Bu kareye de hafifçe bastırıldığında daha detaylı kontroller açılıyor. Tam sayfadan da AirPlay ve diğer çıkış kaynaklarına ulaşılabiliyor.
Hafifçe bastırma hareketi sadece parlaklık, ses, kablosuz bağlantılar veya multimedya kontrollerinde çalışmıyor. El feneri, düşük pil modu gibi araçlarda da 3D Touch ile daha fazla işlevi yerine getirmek mümkün. Eğer hafifçe bastırdığınızda bir aksiyon alınmıyorsa, cihaz bunu titreşimli geri bildirimle size aktarıyor.
Düşey yön kilidi, Rahatsız etme, Ekran yansıtma, El feneri, Hesap makinesi, Kamera, Sayaç, Düşük Pil modu gibi unsurlar da Denetim Merkezi’nde yer alıyor. Üstelik şimdi Apple, Denetim Merkezi içine daha fazla kontrol ekleme ve bunların sıralamasını değiştirme fırsatı da sunuyor. Ayarlar > Denetim Merkezi > Denetimleri Özelleştir yolunu takip ederek ek denetimleri ekleyip düzenleyebileceğiniz sayfaya erişebilirsiniz. Burada Apple TV Remote, Büyüteç, Metin Puntosu, Wallet, Ekran Kaydı, Notlar gibi ek denetimler ve araçlar bulunuyor.
iOS 11 inceleme: Siri
Siri’yle iOS 11’e gelen en önemli yenilik tercüme özelliği. Ne var ki, bu özellik başlangıçta İngilizce, Almanca, Fransızca, Çince, İtalyanca gibi dillerde çalışıyor. Bu açıdan Türkiye’deki kullanıcılar için pek kullanışlı bir yenilik gibi görünmüyor.
Bunun dışında da Siri’nin yenilikleri ilk bakışta dikkat çekecek türden değil. Mesajlaşırken son izlediğiniz filmler, gittiğiniz yerler veya diğer aktivitelerinize bağlı olarak birtakım tavsiyelerde bulunuyor. Ayrıca bir arkadaşınıza yolda olduğunuza dair mesaj göndermek istediğinizde, tahmini varış süresi de size öneriliyor.
Safari’de ise okuduğunuz içeriğe bağlı aramalar tavsiye ediyor, randevuları veya uçuş bilgilerini takvime, siz onları onayladığınızda ekliyor.
iOS 11 ile birlikte Siri’nin daha insansı sesler kazandığı da belirtiliyor. Ancak Siri’nin Türkçe versiyonunda iOS 10’dakine göre fazla değişiklik yok gibi görünüyor.
Siri ile birlikte deneyimleyebildiğimiz tek görünür değişiklik ise metin girişi. Diyelim ki, Siri söylediğiniz bir veya birkaç kelimeyi yanlış anladı. Söylediklerinizi tekrarlamak yerine düzenleme bağlantısına tıklatabilir, sorgunuzu klavyeyi kullanarak düzeltebilir veya baştan aşağı yeni bir sorgu cümlesi veya komut yazabilirsiniz.
iOS 11 inceleme: Mesajlar
Mesajlar geçen yıl iOS 10 ile birlikte kapsamlı bir yenilemeden geçmişti. Efektler, iMessage uygulamaları ve diğer eklentilerle birlikte Mesajlar ve içinde barındırdığı iMessage, Messenger ve WhatsApp karşısında daha fazla zemin kazanmıştı. iOS 11 ile birlikte Apple, eklediği birkaç yeni özellikle birlikte kullanışlılığı artırıyor.
Daha önce iMessage uygulamalarına erişim biraz daha zahmetliydi, bunları kullanması zordu. iOS 11 ile birlikte bu mesajlaşma uygulamaları ekranın alt kısmına yerleştirilmiş yatay çubuk içine sığdırılıyor. Parmağınızı bu çubuk üstünde kaydırarak kullanmak istediğiniz iMessage uygulamasını rahatlıkla seçiyorsunuz. Bu yeni düzene alışmak başlangıçta biraz zor gelebilir, ancak zaman geçtikçe alıştığınızı ve daha rahat şekilde kullandığınızı fark edeceksiniz. Özellikle ekranda klavye yokken bu şekilde kullanım daha pratik oluyor.
Apple Pay entegrasyonu da Mesajlar’a getiren en önemli yeniliklerden bir tanesi. Ancak Apple Pay Türkiye’de kullanılamadığı için, bu yenilik ülkemizdeki iOS cihaz kullanıcılarını pek ilgilendirmiyor.
iOS 11 inceleme: App Store
App Store iOS 11 ile deyim yerindeyse başkalaşım geçiriyor. Uygulamanın bölümlerinden, uygulama detay sayfalarına, ikonundan yazı tiplerine kadar çoğu ayrıntısı tamamen değiştiriliyor.
Uygulamayı açtığınızda karşınıza ilk olarak Bugün sekmesi çıkıyor. App Store’un şimdiye kadarki en büyük problemlerinden bir tanesi uygulamaları keşfetmenin zorluğuydu. Şimdi bu bölümde Günün Oyunu, Günün Uygulaması gibi bölümler görüyoruz. Ayrıca Geliştiriciyi Tanıyalım bölümü altında bir geliştiricinin oyunu ya da uygulaması inceleniyor. Çeşitli temalara göre hazırlanan uygulama tavsiyeleri ve ipuçları da App Store’un Bugün bölümünün unsurları arasında bulunuyor. Doğrusu Bugün, App Store içinde bir blog niteliğini taşıyor. İçeriklerin Türkçe olarak da sunulması memnun edici.
Oyunlar ve uygulamalar bundan böyle iki bağımsız sekmede yer alıyor. Ayrılmış bölümlerde hem yeni hem de popüler ürünleri görmek, oyun veya uygulama kategorileri altında sunulan yazılımlara erişmek de mümkün oluyor. Aynı zamanda hâli hazırda sahip olduğunuz uygulamalar için uygulama içi satın alma teklifleri de gösteriliyor. Bunları kolaylıkla almak ve indirmek de güzel taraflardan bir tanesi. Tüm bunlara ek olarak yenilenen uygulama ve oyun detay sayfaları daha da büyüyen metinler, işaretler ve grafiklerle daha anlaşılır bir arayüze kavuşuyor. Bu sayfalarda ön izlemeleri, ipuçlarını ve oyun oynanış videolarını da göreceksiniz.
Güncelleme ve Arama bölümleri hemen hemen olduğu gibi korunuyor, sadece metin büyüklüklerinin artırıldığını görüyoruz. Satın alınanlara veya aile bireyleri tarafından satın alınan içeriklere ise Güncelleme sayfasının sağ üst köşesinde yer alan profil fotoğrafına tıklatarak ulaşabilirsiniz.
iOS 11 inceleme: Kamera ve Fotoğraflar
Hatırlarsınız, Apple iPhone 6s ile birlikte Live Photos adı verilen bir özelliği Kamera uygulamasına getirmişti. Bu modu açtıktan sonra fotoğraf çekimi yaptığınızda, yakaladığınız kareyle birlikte 2-3 saniyelik bir hareketli görüntü kaydı da gerçekleştiriliyor. Daha sonra bu fotoğrafı Fotoğraflar uygulaması içinde görüntülediğinizde, fotoğrafın hareketli görüntüsü de oynatılıyor.
Apple Live Photos’u şimdiye kadar Kilit Ekranı, Apple Watch saat kadranı ve benzeri birkaç yerde kullandı. Üçüncü taraf uygulama desteği ise çok geniş olmadı. Şimdi iOS 11 ile birlikte bu özelliğe gerçek anlamda biraz daha canlılık kazandırılması amaçlanıyor.
iOS 11 ile Live Photos’a biraz daha hayat kazandırılıyor. Öncelikle çekilen Live Photo’ların düzenlenmesi yapılabilecek. Fotoğraflar uygulaması içinden, çekilmiş olan bir canlı fotoğrafın efekt türünün veya anahtar fotoğrafının değiştirilmesi gibi işlemler gerçekleştirilebiliyor. Bir Live Photo’ya göz atarken parmağınızla yukarı sürüklediğinizde hemen aşağıda Efektler başlığı altında kullanabileceğiniz yeni animasyonları göreceksiniz.
Döngü animasyonun sürekli, bir döngü içinde akmasını sağlıyor. PinPon ise Apple’ın Boomerang’dan ilham alarak geliştirdiği animasyon türü. Instagram paylaşımlarında veya hikâyeleri içinde gördüğünüz ileri-geri animasyonlu görüntülere benzer görüntüleri oluşturabilirsiniz. Uzun Pozlama ise animasyonu bulanık bir sabit fotoğrafa dönüştürüyor. Aslında bu özellik bir tripodun kullanımıyla şelale veya gece manzara çekimlerinde iyi işler çıkarmayı sağlayabilir.
iOS 11 ile Fotoğraflar uygulamasına ve kameranın çalışma biçimine gelen, görünmeyen ama önemli bir değişiklik de görüntü sıkıştırması. Apple, fotoğrafların veya videoların kalitesinden kaybetmeden daha az yer kaplamalarını sağlamak amacıyla HEIF ve HEVC formatlarına uyum sağlıyor. Bu da çekeceğiniz fotoğraf ve videolara daha fazla yer kalabileceği anlamına geliyor.
Kamera uygulamasının QR kodlarını otomatik olarak tanıması da iOS 11’in küçük, ancak dikkat çekici özelliklerinden bir tanesi. Doğrusu App Store’da düzgün ve kullanışlı bir QR kod tarama uygulaması bulmak kolay değildi. Şimdi Kamera uygulaması Foto modundayken bir QR kodu okuttuğunuzda bunu otomatik olarak algılıyor ve bağlantılı olduğu aksiyonu bildirim olarak gösteriyor.
Bu arada Fotoğraflar içinde bir fotoğrafı düzenlerken kullanabileceğiniz yeni filtrelerin olduğunu göreceksiniz. Canlı, Canlı Sıcak, Dramatik bunlardan sadece birkaçı. Aynı zamanda Fotoğraflar uygulaması şimdi GIF animasyonlar için daha iyi destek sunuyor, bunlar Albümler içinde özel bir albüm altında sergileniyor.
iOS 11 inceleme: Diğer
iOS 11 ile birlikte gelen QuickType klavye arzu edildiği takdirde ekranın sağına veya soluna bitiştirilecek şekilde küçültülebiliyor. Böylelikle klavyeyi tek bir elin baş parmağıyla daha rahat şekilde kullanmak ve yazmak mümkün hâle geliyor. iPad’de de Quick Type klavye mevcut, parmağınızı bir tuş üstünde aşağı sürüklediğinizde alternatif karakterin ekrana yansıdığını göreceksiniz. Bu şekilde özellikle rakamları ve noktalama işaretlerini girmek daha da kolaylaşıyor.
Akıllı telefon kameralarının yeteneklerinin gelişmesiyle birlikte tarayıcı cihazlarının pabucu dama atılmaya başladı. OneNote, Evernote gibi not alma uygulamalarında gelişmiş doküman ve kartvizit tarama yetenekleri bulunuyor. Şimdi iOS 11 ile birlikte Notlar uygulamasına da belge tarama özelliği geliyor. Bu özellik sadece iPad kullanıcıları için değil, iPhone kullanıcıları için de epey kullanışlı olacaktır.
Notlar uygulamasına gelen bir başka yenilik de el yazısı desteğinin geliştirilmesi. Artık bir notta hem klavye metnini hem de el yazısını ve çizimleri bir notta, alt alta satırlar şeklinde veya aynı satır içinde kullanmak mümkün oluyor. Elle yazdığınız yazılar içinde içerik araması yapabilmeniz, bu şekilde aldığınız notların içeriklerinde de arama yapabilmeniz bazıları için çok kullanışlı olacaktır. Öte yandan el yazısı demişken, Apple Pencil kullanıcıları, iPad Pro’nun ekranı kilitliyken ekrana kalemle çift tıklatıp Notlar uygulamasını açabiliyor ve hemen not almaya veya çizim yapmaya başlayabiliyor. Bu açıdan iPad Pro, iOS 11 ile bir Galaxy Note deneyimi yaşatacaktır.
Bildirim merkezi görünüş itibarıyla fazla değişiklik göstermezken, çalışma mantığında değişiklik söz konusu. Bildirim merkezinin görünümü Kilit Ekranına biraz daha yaklaştırılmışa benziyor. Bununla birlikte parmağınızı yukarı doğru sürükleyerek geriye dönük bildirimleri görebilirsiniz.
iCloud Drive uygulamasının yerini Dosyalar adlı yeni bir uygulama alıyor. Bu uygulama sadece iOS cihazında depolanan dosyaları veya iCloud Drive’da saklanan içerikleri göstermekle kalmıyor. iOS cihazında var olan OneDrive, Dropbox, Google Drive gibi uygulamalara bağlantı kuruyor ve bunlardaki dosyaları da gösterebiliyor. Dosyalar ile özellikle iCloud Drive daha verimli şekilde kullanılabiliyor.
Araba Kullanırken Rahatsız Etme özelliği de arabada iPhone kullanımını daha güvenli hâle getirmeyi amaçlıyor. Bu özellik elle etkinleştirilebileceği gibi iPhone’daki hareket işlemcisinin yardımıyla, hareketin algılanmasıyla birlikte otomatik olarak da devreye girebiliyor. Buna ek olarak, arabanın Bluetooth sistemiyle bağlantı kurulmasıyla da çalışmaya başlayabiliyor. Eğer arabayı siz kullanmıyorsanız, “Ben sürmüyorum” seçeneğiyle bunu devre dışı bırakabilirsiniz.
iOS 11 ile birlikte öne çıkan yeniliklerden bir tanesi de artırılmış gerçeklik uygulamaları ve oyunlarıydı. WWDC 2017’de ARKit’in yayınlanmasından sonra geliştiricilerden çeşitli çalışmalar ve projeler görmüştük. Şimdi iOS 11’in çıkışıyla birlikte App Store’da artırılmış gerçeklik uygulamaları ve oyunları da artmaya başlayacaktır. iPhone veya iPad’in kameralarını kullanarak farklı işler ortaya çıkarmaya veya deneyimler yaşamaya hazır olun.
Müzik uygulamasına ise biraz sosyallik katılıyor. Apple Music’e eklenen Bağlan özelliği sayesinde, bir Apple Music profili oluşturabilecek, çalma listelerinizi başkalarıyla paylaşabilecek veya arkadaşlarınızın çalma listelerini görebileceksiniz. Ne var ki, bu profilin yer alacağı söylenen Sizin İçin bölümünde profili şu an için görmüyoruz. Belki yakın zamanda profillerin Türkçe Apple Music’e eklemesi de yapılır.
Hepimiz FaceTime görüşmeleri sırasında karşı tarafın ekran görüntülerini almaya yelteniriz. Şimdi Apple, FaceTime uygulamasına eklediği ekran görüntüsü alma aracı sayesinde karşı tarafın ekran görüntüsünü, ekran görüntüsü almak için güç butonu ve ana ekran tuşlarına aynı anda basmak için uğraşmak yerine, uygulamanın arayüzüne yerleştirilmiş özel bir düğme ile tek tıklatmayla alma imkanı sağlıyor. Bu arada ilk kez iOS 11 ile birlikte Ekran Kaydı alma özelliği de geliyor. Denetim Merkezi’ne ekleyebileceğiniz Ekran Kaydı düğmesi sayesinde kullanıcı arayüzündeki bir gezintiyi veya bir uygulamanın çalışma biçiminin görüntüsünü kayda alabilirsiniz. Bu yenilik özellikle hata raporlamaları için epey kullanışlı olacaktır.
iOS 11 inceleme: Sonuç
Her iOS sürümü ileri doğru atılan adımlar anlamına geliyor. Sadece görsel açıdan değil, performans, güvenlik ve diğer birçok unsur bakımından iOS cihazları daha da ileri taşınıyor. Üstelik Apple, yaptığı optimizasyonlarla daha eski cihazların bile yeni sürümle iyi şekilde işlemesini sağlıyor. Bu nedenle cihazınız eskiyse, ancak iOS 11 güncellemesini alabiliyorsa, denemekten çekinmeyin. Ancak yükseltmeye başlamadan önce iCloud Drive veya iTunes üzerinden bir yedek almanızda fayda olacaktır.
