Ticaret Bakanlığı’nın uzun süredir hazırlıklarını sürdürdüğü “Uzaktan İletişim Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği” 1 Nisan 2025 itibarıyla yürürlüğe giriyor. Yönetmelik, internetten satışa sunulan ürünlerin denetimini doğrudan ilgilendiren yapısal düzenlemeler içeriyor. Resmî Gazete’de 30 Ekim 2024 tarihinde yayımlanan düzenleme, beş aylık bir geçiş sürecinin ardından devreye giriyor. Denetim, şeffaflık ve tüketici güvenliği odaklı bu adım, dijital ticarette yeni bir dönemi başlatıyor.
Yeni yönetmelik, internet üzerinden satış yapan firmaların yükümlülüklerini artırıyor. Özellikle ürün güvenliğine dair bilgilerin açık ve anlaşılır biçimde paylaşılması zorunlu hâle geliyor. Tüketicilerin satın almak üzere incelediği ürünler hakkında, üretici veya ithalatçı kimliği, iletişim adresi ve güvenlik uyarıları gibi bilgilere artık doğrudan erişebilmesi sağlanıyor. Her ürün sayfasında bu bilgilerin yer alması, alışveriş deneyimini daha bilinçli hâle getirecek.
Satıcılar ürün güvenliği bilgilerini eksiksiz sunmakla yükümlü olacak
Ticaret Bakanlığı bu düzenlemeyle birlikte yalnızca bilgilendirme zorunluluğu getirmiyor, aynı zamanda teknik denetim süreçlerini de hızlandırıyor. Ürün güvenliği sistemlerine entegre edilecek otomatik kontroller ile uygun olmayan içeriklerin 24 saat içinde platformlardan kaldırılması hedefleniyor. Bu işlem hem vatandaşların güvenliğini hem de platformların sorumluluğunu doğrudan etkileyen bir unsur olacak. Dijital pazaryerleri, tespit edilen güvensiz ürünleri gecikmeden yayından kaldırmakla yükümlü olacak.
Bunun yanı sıra, tüketicilerin ürün güvenliğine ilişkin doğrudan iletişim kurabileceği sabit temas noktaları da zorunlu tutuluyor. Bu temas noktaları, hem bilgi taleplerini hem de şikâyet ve ihbar bildirimlerini karşılayacak şekilde yapılandırılacak. Böylece, satın alma öncesinde veya sonrasında karşılaşılan sorunlara müdahale süreci kısalacak. Satıcı ve platformlar, bu iletişim kanalları üzerinden şeffaf ve zamanında geri dönüş sağlamakla yükümlü olacak.
Her ne olursa olsun, yönetmelikte en dikkat çeken başlıklardan biri yurtdışı satışlara ilişkin yeni kurallar. Türkiye’ye dış kaynaklı ürün gönderen firmaların artık Türkiye’de yerleşik bir temsilci bulundurması zorunlu hâle geliyor. www.ticaret.gov.tr/duyurular adresinde yayımlanan listelerle bu yükümlülük denetlenecek. Bu temsilci şartını yerine getirmeyen firmalar, Türkiye’ye satış yapamayacak.
Tüm bunların yanında, yönetmeliğe aykırı davranan satıcılara yönelik ciddi yaptırımlar da öngörülüyor. 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu kapsamında uygulanacak olan bu yaptırımlar, ürünün içeriği, etiketi ve açıklamasıyla ilgili güvenlik ihlallerini kapsayacak. Uygun olmayan içeriklerin sistemden erişimi engellenecek. Bu, aynı zamanda platformlara da bir sorumluluk yüklüyor.
Öte yandan, yönetmelik yalnızca internet satışını değil, aynı zamanda tüketici alışkanlıklarını da dönüştürmeyi amaçlıyor. Fiziki mağazalarda olduğu gibi, tüketici artık dijital ortamda da ürünü etiketinden tanıyabilecek. Gerekli güvenlik işaretleri, uyarılar ve açıklamalar her bir ürünle birlikte açık şekilde sunulacak. Böylece, tüketici tercihini daha sağlıklı yapabilecek.
Ne var ki, bu dönüşüm sadece satıcıları değil, e-ticaret platformlarını da doğrudan etkileyecek. Platformlar, sistemlerine güvenlik kontrol modülleri entegre etmek ve olası ihlalleri otomatik olarak tespit etmek zorunda kalacak. Denetim dış kaynaklarla değil, doğrudan platform üzerinde işletilen sistemlerle sağlanacak. Bu durum, hem altyapı yatırımlarını hem de operasyonel süreçleri yeniden şekillendirecek.
Sonuç olarak, bu yeni düzenleme ile e-ticarette güvenli alışveriş dönemi resmen başlıyor. Vatandaşların güvenli ürünlere ulaşması, şeffaflıkla desteklenmiş dijital altyapılar sayesinde mümkün olacak. Ticaret Bakanlığı, uygulamaya dair rehber dokümanı resmi internet sitesi üzerinden paylaştı. Süreç içinde hem tüketiciler hem de satıcılar açısından çeşitli uygulama örneklerinin ortaya çıkması bekleniyor.
