Düşünce kuruluşu Freedom House tarafından hazırlanan yeni bir rapor, dünyadaki internet kullanıcılarının üçte ikilik kısmının devlet sansürüne maruz kaldığını gösteriyor. Rapora göre, küresel internet özgürlüğündeki gerileme son 6 yıldır kesintisiz biçimde devam ediyor. Freedom House’un raporu özellikle sosyal medya servisleri ve mesajlaşma uygulamaları üstündeki baskıya dikkat çekiyor.
Raporda dünyanın çevrim içi nüfusunun yüzde 88’ini oluşturan 65 ülkedeki internet özgürlüğü analiz edildi. Çin, üst üste ikinci kez internet özgürlüğüne en büyük kısıtlamayı getiren ülke olurken, Suriye ve İran listenin ikinci ve üçüncü sırasına yerleşti. ABD Özgürlük Yasası sayesinde ABD’nin çevrim içi özgürlüğünün önceki yıllara göre geliştiği de raporun bulguları arasında yer alıyor. Söz konusu yasa, ABD Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) ve diğer istihbarat kurumları tarafından saklanabilecek üst veri oranına kısıtlama getirmişti.
WhatsApp ve Telegram gibi mesajlaşma uygulamalarına yönelik baskılar da Freedom House’un raporunda önemli yer tutuyor. WhatsApp yıl boyunca 10’dan fazla ülkede halk protestolarının ardından veya protestoları önlemek için kısıtlanmış ya da engellenmişti. Bahreyn, Bangladeş ve Etiyopya söz konusu ülkeler arasında bulunuyor. Telegram ise aralarında Çin’in de dahil olduğu dört ülkede kısıtlamalara maruz kalmıştı. Çin hükümeti, ülkedeki insan hakları avukatları uygulamayı yoğun biçimde kullandığı için Telegram’ı engelleme yoluna gitmişti.
Raporun direktörü ve aynı zamanda yazarlarından biri olan Sanja Kelly, Telegram gibi araçların engellenmesinin herkesi etkilediğini, ancak bu uygulamaları devletin gözetiminden kurtulmak için kullanan insan hakları savunucularının, gazetecilerin ve marjinalleştirilmiş toplulukların bu kısıtılamalardan daha yoğun biçimde zarar gördüğünü dile getirdi.
İnternet özgürlüğü 34 ülkede geriledi
Freedom House raporuna göre, 2016’da 24 ülke sosyal medya sitelerine ve iletişim servislerine erişimi engelledi ya da kısıtladı. İnternet özgürlüğü, raporun incelediği 65 ülkeni 34’ünde geriledi. Uganda, Bangladeş, Kamboçya, Ekvador ve Libya söz konusu gerilemenin en somut biçimde görüldüğü ülkeler oldu. Brezilya ve Türkiye’nin çevrim içi özgürlük notları da “kısmen özgür”den “özgür değil”e çevrildi. Buna gerekçe olarak her iki ülkede de dönem dönem uygulanana geniş ölçekli erişim kısıtlamaları gösterildi.
Devletlerin internet üzerinde sansürlediği içeriklerin sayısının artması da raporda öne çıkan bulgulardan biri oldu. Çevrim içi imza kampanyalarının, protesto çağrılarının ve LGBT haklarıyla ilgili materyallerin engelenmesi, söz konusu duruma örnek olarak gösterildi. Liderleri hedef alan görsellerin de sıklıkla devletlerin öfkesini çektiği de raporda belirtilen noktalardan biri oldu. Sanja Kelly, pek çok liderin “komik” olarak nitelenebilecek görsellere gülüp geçmek yerine dava yoluyla bastırma silahına başvurduğunu savundu.
