Japonya’nın sürdürülebilirlik odaklı uzay çalışmalarının ürünü ve dünyanın ilk ahşap uydusu olan LignoSat yörüngeye yerleştirildi. Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan (ISS) yörüngeye yerleştirilen uydu, ahşabın uzay koşullarındaki dayanıklılığını ve potansiyel kullanım alanlarını araştırmayı hedefliyor. Bu tarihi girişim, çevre dostu malzemelerin uzay teknolojilerinde nasıl bir rol oynayabileceğini göstermesi açısından büyük önem taşıyor.
Ahşap uydu LignoSat, kasım ayı başında SpaceX Dragon kargo aracıyla ISS’ye ulaştırılmıştı. Kargo, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan uzayın derinliklerine doğru bırakıldığında, üç farklı küpsat arasında yer alan LignoSat dikkatleri üzerine çekti. Bu yenilikçi proje, Kyoto Üniversitesi ile Sumitomo Forestry iş birliğinde geliştirildi ve tasarımında Japonya’ya özgü dayanıklı bir ağaç türü olan hinoki (manolya ağacı) kullanıldı.
Ahşap uydu tasarımında geleneksel japon zanaati
Ahşap uydu LignoSat, 10 santimetrelik kenar uzunluğuna sahip küçük bir küp uydu formunda inşa edildi. Tasarımında, geleneksel Japon marangozluk tekniklerinden yararlanılarak vida veya yapıştırıcı gibi modern sabitleme yöntemlerinden kaçınıldı. Bu sayede, ahşabın doğal dayanıklılığı ön plana çıkarıldı. Hinoki ağacı, uzay ortamında olumsuz etkiler yaratabilecek çatlamalara ve aşırı sıcaklık dalgalanmalarına karşı yüksek direnç göstermesiyle tercih edildi. Ayrıca bu malzeme, kozmik radyasyona karşı da etkileyici bir dayanıklılık sunuyor.
Proje ekibinde yer alan Kyoto Üniversitesi’nden Orman Bilimi Profesörü Koji Murata, ahşabın uzayda Dünya’dakine kıyasla daha dayanıklı olduğunu ifade etti. Çünkü uzay ortamında su ve oksijen bulunmadığından ahşap çürüme riski taşımıyor. Bu durum, ahşap malzemelerin uzun vadede uzay görevlerinde kullanılabilirliğini artırıyor.
Metal uyduların ömrünü tamamladıklarında atmosfere giriş yaparak parçalanmaları çevresel sorunlara yol açabiliyor. Yüksek sıcaklıkta yanma sonucu alüminyum oksit gibi zararlı maddeler atmosfere salınıyor ve bazı parçalar Dünya yüzeyine düşebiliyor. Buna karşın ahşap uydular, tamamen yanarak sadece biyolojik olarak parçalanabilen kül bırakıyor. Bu özellik, uzay teknolojilerinin çevresel etkilerini azaltmak için önemli bir çözüm sunuyor.
LignoSat ayrıca sürdürülebilir malzeme kullanımına yönelik gelecekteki projeler için bir öncü niteliği taşıyor. Araştırmacılar, ahşap malzemelerin yalnızca uydularda değil, gelecekte Ay ve Mars gibi kolonilerde de inşaat malzemesi olarak kullanılabileceğini belirtiyor. Eğer bu gezegenlerde ağaç yetiştirmenin bir yolu bulunabilirse, ahşap yapıların bu yeni yerleşimlerde önemli bir kaynak haline gelmesi mümkün görünüyor.
LignoSat, altı aylık görev süresi boyunca çeşitli sensörler aracılığıyla veri toplayacak. Bu veriler, ahşap malzemenin güneş radyasyonu, kozmik ışınlar ve sert sıcaklık dalgalanmaları gibi uzay koşullarına nasıl dayandığını anlamaya yardımcı olacak. Uzmanlar, bu deneysel çalışmanın sonuçlarını, gelecekte daha çevreci ve sürdürülebilir uzay teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik önemli bir adım olarak değerlendiriyor.
