Dünyanın önde gelen çevre koruma organizasyonlarından biri olan Greenpeace, teknoloji şirketlerini de yakından izliyor. Kuruluş şirketlerin temiz teknoloji konusunda neleri yanlış yaptığını gözler önüne seriyor ve nasıl gelişebilecekleri konusunda şirketlere yol gösteriyor. Yılın başlarında BT sektörünün enerji tüketimine ilişkin bir rapor yayınlayan kuruluş, bazı şirketleri hem enerji tüketimleri hem de şeffaflıkları doğrultusunda sıralamıştı. Son raporunda mobil cihazlar üzerine odaklanan organizasyon, şirketlerin ürettiği ürünlerin ne kadarının tamir edilebilir olduğunu mercek altına alıyor.
İnsanların telefonlarını düzenli olarak yenilemesini isteyen şirketlerin tamiri zor cihazlar üretmesi pek şaşırtıcı bir durum değil. Ancak mobil cihazların tamir edilememesi, yavaş yavaş ciddi bir problem haline geliyor. Tamir edilemeyen telefonların çöpe atılması, ortaya ciddi bir elektronik atık sorunu çıkarıyor. Bu da tamir edilebilirliğin artık çevreyle de bağlantılı bir konu hâline geldiğini gösteriyor.
Yılın başlarında yayınlanan bir araştırmaya göre, Doğu ve Güney Doğu Asya’daki elektronik atık oranı 2010 ile 2015 arasında yüzde 63 oranında arttı ve 12.3 milyon tona ulaştı. Bazı ülkeler elektronik atıkların imhası için yasalar çıkarsa da, düzenlemelerin gerçek hayatta uygulanması konusunda sorunlar yaşandığı belirtiliyor. Birkaç yıl önce Avrupa’da yapılan bir çalışma, elektronik atıkların yüzde 65’inin gerektiği gibi geri dönüştürülemediğini göstermişti.
Tamir edilebilir mobil cihazlar üretmek, elektronik atık sorununun çözümüne önemli bir katkı sağlayabilir. Ancak Greenpeace’in iFixit’in desteğiyle mercek altına aldığı akıllı telefon, tablet ve dizüstü bilgisayarların önemli bir kısmı, tamir edilebilirlikten uzak duruyor. İkili tarafından gerçekleştirilen çalışma; cihazların tamiri için gerekli süre, cihazların iyileştirilmeye uygunluğu, yedek parçaların ve tamir kılavuzlarının bulunabilirliği gibi kriterler etrafında şekillendi.
40’tan fazla cihazın incelendiği araştırmada, sadece bir akıllı telefon tam not almayı başarabildi. Bu telefon, modüler bir kasaya ve adil yollarla üretilmiş bileşenlere sahip Fairphone 2 oldu. Araştırma Fairphone 2’de bir sıkıntı yaşandığında sadece bir parçanın değiştirilebildiğini, telefonun yedek parçalarının ve tamir kılavuzunun bulunabildiğini gösteriyor. Tabletler arasında zirveye HP Elite X2 yerleşirken, dizüstü bilgisayarlar kategorisinde en üst basamağı Dell Latitude E5270 ve HP Elitebook 840 G3 paylaştı.
Greenpeace ve iFixit sorumluları harekete geçmeye çağırdı
İnsanların cihazlara olan sevgisi ve ihtiyacı yakın zamanda son bulacak gibi görünmüyor. Şirketlerin de kolay tamir edilebilecek cihazlardan uzak durması, elektronik atık sorununun büyümesine neden oluyor. İlgili kuruluşları ve mevcut tablodan sorumlu üreticileri harekete geçmeye çağıran Greenpeace ve iFixit’in sesine şirketlerin nasıl yanıt vereceği merak ediliyor.
