İnternet şirketleri ve medya kuruluşlarının yalan haber ile savaşmak için çabalarının artırdığı bir ortamda Google da “Gerçeklik Kontrolü” (Fact Check) olarak Türkçeleştirebileceğimiz etiketi dünya çapındaki arama sonuçlarında göstermeye başladı ve bu özelliği Google Haberler’in ötesine taşıyarak Arama bölümüne getirdi.
Geçtiğimiz ekim ayında duyurusu gerçekleştirilen Fact Check özelliği Google’ın, aralarında “Detaylı” ve “Fikir”in de bulunduğu, belirli türdeki makaleleri ve yazıları öne çıkarmak için sunmuş olduğu geniş etiket listesine eklenen son halka olmuştu.
Snopes gibi üçüncü taraf gerçeklik doğrulama servisini kullanan yayıncılar, doğruluk kontrolü yapılmış her bir sayfaya Schema.org ClaimReview işaretini ekleyebilir ya da Gerçekleri Paylaş bileşenini kullanabilir. Sonuç olarak ortaya çıkan etiket ise, haber yayıncıları veya üçüncü taraf gerçeklik kontrolü yapan kuruluşlar tarafından doğruluk kontrolü yapılmış makaleleri temsil ediyor.
Başlangıçta Fact Check özelliği sadece ABD ve Birleşik Krallık’a özel Google Arama motorlarında kullanılıyordu. Ancak Google şimdi daha da ileri giderek bu özelliği faaliyet gösterdiği her ülkede, tüm dillerde kullanıma sunuyor. Google arama sonuçlarında bu tür etiketleri görebilirsiniz.
Şirket, konuyla ilgili olarak yayınladığı bir blog yazısında, ilk kez Google’da yapılan bir aramanın bir veya birden fazla iddia için doğruluk kontrolü niteliğinde güvenilir sonuçlar vereceği, bu bilgiyi de arama sonuçları sayfasında açık şekilde görmenin mümkün olacağı belirtiliyor. Eklenecek küçük parçalar iddia ile ilgili bilgi gösterecek, ayrıca iddiayı kimin ortaya attığı ve ilgili iddia ile ilgili doğruluk kontrolü de bu gösterimde bulunacak.
Aslında yalan haber çok yeni bir kavram sayılmaz. Ancak geçtiğimiz yılki iki politik olay; Brexit ve ABD başkanlık seçimleri ile birlikte bu kavramın büyük bir problem hâline dönüştüğünü görmüştük. Hangi yalanların bu politik durumlara katkıda bulunduğu tartışılır, ancak yalan haberin sosyal medyada ve internetin genelinde hızlı şekilde yayıldığının görülmesi büyük endişe yaratmıştı.
Bu haber Facebook’un kullanıcılarına yalan haberleri nasıl tespit edebileceklerine dair ipuçları sunmasından bir gün sonra geldi. Geçtiğimiz şubat ayında da Google ve Facebook bir araya gelerek Fransız haber kuruluşlarına, yakında düzenlenecek cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce yalan haberle mücadele konusunda yardımcı olmaya başlamıştı.
