Facebook’un “ücretsiz ama kısıtlı” internet servisi Free Basics, Hindistan’da yasaklandı. Ülkenin ulusal telekomünikasyon düzenleme kurulu, Free Basics ve türevlerinin ağ tarafsızlığı ilkesine zarar verdiği yönünde bir karar aldı. Karar sadece Free Basics’i değil, kullanıcıların mobil veri paketinden bir şey götürmeden belli sitelere ücretsiz erişim sağlayan servislerin tamamını kapsıyor.
Hindistan Telekomünikasyon Düzenleme Kurulu (TRAI), kararını Facebook ve ağ tarafsızlığı savunucuları arasındaki uzun soluklu mücadelenin sonunda verdi. Facebook Free Basics, geçtiğimiz aralık ayında TRAI tarafından konunun değerlendirilmesi esnasında geçici olarak engellenmişti. Airtel Zero gibi benzer servisler de, daha öncesinde çeşitli protestolara maruz kalmıştı. Facebook, geçici engelleme kararının çıkmasının ardından Hindistan kamuoyunda Free Basics’e destek sağlamak için büyük bir kampanya başlatmıştı. Sosyal paylaşım sitesinin pano ve gazete reklamlarıyla desteklediği kampanyası için 45 milyon dolar harcadığı söyleniyor.
Bu süreçte Facebook CEO’su Mark Zuckerberg de The Times of India gazetesinde yayınlanması için bir makale kaleme almış ve hem Free Basics’i savunmuş hem de servisin tartışma yaratmasından duyduğu şaşkınlığı dile getirmişti. Zuckerberg, yazısında “Kim buna karşı çıkabilir mi?” sorusunu sormuştu.
Ancak Free Basics ve türevi servislerle ilgili temel sıkıntı olarak uygulamanın pazarda haksız rekabet ortamı yaratması ön plana çıkıyor. Facebook tarafından seçilen siteler, kullanıcıların veri paketinden bir şey götürmeyecekleri için tercih edilme konusunda avantaj kazanıyor. Bu da özellikle internet sahnesindeki küçük ölçekli oyuncular için işlerin zorlaşmasına neden oluyor.
Facebook Free Basics servisini savunurken, özellikle insanlığa faydalarını ön plana çıkarma yoluna gitmiş ve kullanıcıların sadece Facebook’a değil, hava durumu ve sağlık bilgileri sunan çeşitli kaynaklara da erişebildiğine dikkat çekmişti. Free Basics’e karşı olanlar ise Facebook’u samimiyetsiz davranmakla suçlamıştı. Free Basics herhangi bir reklam barındırmasa da, servisin kullanıcı verisi topladığı ve Hindistan’ın nüfus gücünü reklamlar aracılığıyla para çevirmek için hazırlık yaptığı iddia edilmişti.
Sonuç olarak Facebook’un kampanyası herhangi bir işe yaramadı. TRAI’nin aldığı karar, özü itibarıyla, operatörlerin ücretsiz içerik sunmasının önüne geçiyor. Kurum tarafından yapılan basın açıklamasında, kararın ağ tarafsızlığı ilkeleri doğrultusunda alındığının altı çizildi.
