Bilim dünyası, Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Euclid uzay teleskobunun fırlatılmasını kutluyor. Görevi, evrenin hızlanmasını ölçmek ve karanlık madde ve karanlık enerjiyi daha iyi anlamak olan Euclid, kâinatın derinliklerine bakacak ve bilim dünyasının evrenin karanlık yanına dair anlayışını genişletecek.
Söz konusu teleskop, geniş açılı bir uzay teleskobuna sahip bir uydu ve 600 megapiksellik bir kamera ile donatıldı. Kamerası ile gözle görülebilen ışığı kaydedecek olan Euclid, aynı zamanda tespit edilen galaksilerin kırmızıya kaymasını belirlemek için bir yakın-kızılötesi spektrometre ve fotometre taşıyor. Euclid teleskobunun bir diğer işlevi de, galaksilerin uzaklıklarını ölçmek ve kırmızıya kayma ile uzaklık arasındaki ilişkiyi araştırmak. Bu, fizikçilerin ve astrofizikçilerin karanlık enerjiyi daha iyi anlamasına yardımcı olacak.
Bu misyon, ESA’nın Planck teleskobunu (2009-2013) tamamlar nitelikte ve Euclid Konsorsiyumu tarafından geliştirildi. Bu önemli adımın yanı sıra, Euclid’in başarılı bir şekilde fırlatılması, ESA’nın Bilim Programının bir parçası olan Cosmic Vision kampanyasının bir diğer önemli başarısı olarak görülüyor.
Euclid, galaksilerin kırmızıya kaymalarını ölçerek evrenin genişlemesinin tarihini ve kozmik yapıların oluşumunu son derece yüksek bir hassasiyetle inceleyecek. Ayrıca, karanlık enerjinin evrenin hızlanmasına nasıl katkıda bulunduğunu göstermek için galaktik şekiller ve onların karşılık gelen kırmızıya kaymalar arasındaki bağlantıyı anlamaya çalışacak. Bu yöntemler, yerçekimi mercekleme, baryon akustik salınımlarının ölçülmesi ve galaktik mesafelerin spektroskopisi ile ölçülmesi gibi olayları kullanacak.
Euclid nasıl ortaya çıktı?
Euclid, DUNE (Karanlık Evren Kaşifi) ve SPACE (Spektroskopik Tüm-Gökada Kozmik Kaşif) adlı iki görev kavramının birleşiminden doğdu. Her iki görev de evrenin geometrisini ölçme teknikleri önerdi ve değerlendirme çalışma aşamasının ardından, birleşik bir görev ortaya çıktı. Bu yeni görev kavramına, geometrinin babası olarak kabul edilen antik Yunan matematikçi Euclid’in (M.Ö. 300) onuruna Euclid adı verildi. Euclid, 2011 yılında ESA Bilim Programı Komitesi tarafından uygulanması için seçildi ve 25 Haziran 2012’de resmen kabul edildi.
Uzay aracının boyutlarına gelince, Euclid 4.5 metre uzunluğunda, 3.1 metre çapında ve 2160 kg ağırlığında. Uzay teleskobu, 1 Temmuz 2023’te başarılı bir şekilde fırlatıldı ve uzayın derinliklerine bakmaya hazır.
