ABD Başkanı Donald Trump, ticaret savaşında dikkat çeken bir karar alarak Çin’den yapılan ithalata uygulanan vergi oranını yüzde 125 seviyesine çıkardı. Bununla birlikte, Çin haricindeki ülkelerden gelen ürünlerde uygulanan yeni tarifeleri 90 gün süreyle askıya aldığını duyurdu. Karar, 9 Nisan itibarıyla yürürlüğe giren yeni gümrük vergileri kapsamında değerlendirildi. Trump, açıklamasını Truth Social platformunda yaptı.
Bu adım, Çin’in dünya ticaretine yeterince saygı göstermediği gerekçesiyle atılmış gibi sunuldu. Trump, “Çin’in küresel pazarlara gösterdiği saygısızlık” nedeniyle tarifeyi derhal artırdığını belirtti. Çin’e yönelik bu agresif adım, ABD ile Çin arasındaki ticari gerilimi bir kez daha gündeme taşıdı. Öte yandan, Çin dışındaki ülkelere uygulanan vergi oranı geçici olarak yüzde 10 seviyesinde tutulacak.
Donald Trump şirketlerin planlarını alt üst etti
Trump’ın kararı, Çin’in ABD ürünlerine yönelik vergi hamlesinden hemen sonra geldi. Çin, 8 Nisan’da ABD menşeli ürünlere yüzde 50 oranında vergi uygulayacağını duyurdu. Ancak Trump’ın planı hayata geçince bu oran yüzde 84’e çıkarıldı. Avrupa Birliği ise 15 Nisan’da yürürlüğe girecek kendi vergi paketini onayladı.
Bu karşılıklı vergi hamleleri, küresel ticaret dengelerini tehdit etmeye başladı. Her ne kadar bazı ülkelerle ticaret geçici olarak daha düşük tarifelerle devam edecek olsa da, şirketler üzerindeki etkiler çoktan hissedilmeye başlandı. Özellikle üretim tesisleri ABD dışında bulunan şirketler, yeni tarifeler karşısında fiyatlarını yeniden düzenlemek zorunda kalıyor. Bazı markalar ise ürünlerini ABD pazarına sunmaktan şimdilik vazgeçti.
Nintendo, Switch 2 modelinin ABD ve Kanada’daki ön siparişlerini bu belirsizlik nedeniyle durdurduğunu açıklamıştı. Razer ve Framework gibi teknoloji firmaları da bazı dizüstü bilgisayar modellerinin ABD satışlarını geçici olarak askıya aldı. Framework, yeni 2’si 1 arada bilgisayar modelinin ön siparişlerini erteledi ve mevcut cihazlara yüzde 10 fiyat artışı uygulayacağını duyurdu. Bu gelişmeler, tarife politikalarının şirket kararlarını doğrudan etkilediğini gösteriyor.
Tüm bunların yanında, şirketlerin tedarik zincirinde oluşan kırılmalar tüketicilere de yansıyor. Ürünlerin ABD pazarına ulaşması zorlaştıkça, raflardaki fiyatlar da yukarı yönlü hareket ediyor. Bu da tüketici alışkanlıklarının değişmesine neden oluyor. Özellikle teknoloji ve elektronik sektörlerinde bu etkinin daha hızlı hissedileceği düşünülüyor.
Her ne kadar Trump, müzakerelere alan açmak için 90 günlük bir “tarife molası” verdiğini öne sürse de, alınan kararlar yeni gerginliklerin habercisi olabilir. Ticari ortaklar arasında güven sorunu büyürken, ülkeler arası ekonomik ilişkilerin daha karmaşık hale gelmesi kaçınılmaz. Çin’in karşılık vermeye devam etmesi ve Avrupa’nın tarifelere katılması bu karmaşayı derinleştirebilir. Küresel ölçekte ekonomik istikrarı zorlayan bu süreç, sadece devletleri değil, doğrudan bireysel tüketicileri de etkiliyor.
Buna rağmen bazı uzmanlar, bu 90 günlük sürenin taraflar arasında yeniden diyalog kurulması açısından bir fırsat oluşturabileceğini belirtiyor. Her ne kadar ticaret savaşları sık sık gündeme gelmiş olsa da, bu tür geçici çözümler zaman kazandırıcı olabilir. Yine de bu dönemde alınacak kararların kalıcı etkiler bırakma ihtimali göz ardı edilmemeli. Şirketlerin attığı adımlar ve ülkelerin yeni düzenlemeleri, gelecek aylarda dengeleri daha da değiştirebilir.
Ticaret savaşlarının ekonomiye etkisi sadece rakamlarla ölçülemeyecek kadar kapsamlı bir hal aldı. Şirket stratejileri değişiyor, yatırım planları erteleniyor, hatta bazı sektörlerde küçülme sinyalleri görülmeye başlandı. ABD’deki tüketici davranışlarının da bu gelişmelere göre şekillenmesi bekleniyor. İthalat fiyatlarındaki artış, yerli üreticiler için fırsat gibi görünse de, kısa vadede piyasada ciddi dengesizlikler yaratabilir.
