Çin merkezli yapay zekâ girişimi DeepSeek, son dönemin en dikkat çeken teknoloji şirketlerinden biri haline geldi. Özellikle bu yılın başlarında piyasaya sürdüğü modeliyle küresel ilgi toplayan şirket, Silikon Vadisi’nde de adından sıkça söz ettirdi. Ancak DeepSeek’in kurucusu Liang Wenfeng, şirketin büyümesini dış yatırımcı desteği olmadan sürdürmeyi tercih ediyor.
Günümüzde yapay zekâ sektöründeki pek çok şirket, büyük yatırım turları düzenleyerek önde gelen yatırımcıları bünyelerine katarken, DeepSeek bu akımdan uzak duruyor. Şirketin olası yatırımcıları hakkında çıkan söylentiler, Çin’de bazı hisselerin spekülatif yükselişine bile neden olmuştu. Ancak bugüne kadar DeepSeek’in herhangi bir yatırım turu duyurusu yapmadığı biliniyor. Peki, şirketin dış finansmana mesafeli durmasının ardında hangi nedenler yatıyor?
DeepSeek şirket kontrolünü korumak istiyor
DeepSeek’in finansal yapısına yönelik yapılan bir analiz, şirketin büyük oranda Liang Wenfeng’in kontrolünde olduğunu gösteriyor. TechCrunch tarafından incelenen Çinli şirket kayıtlarına göre DeepSeek’in yüzde 84’ü Wenfeng’e ait. Kalan hisseler ise Wenfeng’in yönettiği hedge fonu High-Flyer ile bağlantılı kişilerin elinde bulunuyor.
Bu durum, DeepSeek’i geleneksel girişim şirketlerinden ayırıyor. Zira çoğu girişim, büyüme sürecinde dış yatırımcılardan sermaye alarak faaliyetlerini sürdürüyor ve bu da belirli bir dış etkiyi beraberinde getiriyor. Ancak DeepSeek, büyük ölçüde tek kişinin kontrolünde olan bir girişim olarak dikkat çekiyor.
Liang Wenfeng, geçmişte yatırımcı arayışına girdiği dönemlerde, risk sermayedarlarının yapay zekanın temel araştırmalarından ziyade hızlı ticarileştirilmesine odaklanmasından rahatsız olduğunu dile getirmişti. 2023 yılında Çinli bir medya kuruluşuna verdiği röportajda, yatırımcıların uzun vadeli bilimsel gelişmelerden çok kısa vadeli kârlılığa öncelik verdiğini ifade etmişti.
Bu nedenle, Wenfeng’in dış yatırımcılara kapıyı kapatmasının en büyük nedenlerinden biri şirket üzerindeki kontrolünü koruma arzusu olarak öne çıkıyor.
DeepSeek şimdilik yeterli finansal kaynaklara sahip
Birçok girişim, operasyonlarını sürdürebilmek için dış yatırımcıların sağladığı sermayeye ihtiyaç duyar. Ancak DeepSeek, bu konuda farklı bir yol izliyor. Şirketin şu ana kadar büyük ölçüde High-Flyer’ın sağladığı kârlarla finanse edildiği belirtiliyor.
Liang Wenfeng, 2023’te yaptığı bir açıklamada, “Para bizim için hiçbir zaman sorun olmadı; asıl sorun, gelişmiş çiplerin sevkiyatına yönelik yasaklar,” ifadelerini kullanmıştı. Bu açıklama, şirketin dış yatırım almamasının ardında yalnızca finansal nedenlerin yatmadığını, aynı zamanda teknolojik kısıtlamaların da büyük bir rol oynadığını gösteriyor.
Yatırımcılar DeepSeek hakkındaki kaygıları artırabilir
Çin merkezli bir teknoloji şirketi olan DeepSeek, Çin hükümetinin geniş çaplı veri erişim yetkilerine tabi. Bu durum, şirketin özellikle Batılı ülkelerde güvenlik kaygılarıyla karşılaşmasına yol açıyor.
Bu tür endişeler nedeniyle DeepSeek’e yönelik yasaklar artış gösteriyor. Birçok hükümet ve özel şirket, veri gizliliği konusundaki hassasiyetler nedeniyle DeepSeek’in ürünlerini kullanmaktan kaçınıyor.
Öte yandan, DeepSeek’in Çinli yatırımcılardan finansman sağlaması, bu kaygıları daha da derinleştirebilir. ABD hükümeti, Huawei ve DJI gibi Çinli teknoloji şirketlerine yönelik yaptırımlarıyla biliniyor. DeepSeek’in de benzer bir süreçle karşı karşıya kalabileceği değerlendiriliyor. Buna rağmen, Çin devletine bağlı bazı kuruluşların DeepSeek ile yatırım görüşmeleri yaptığı belirtiliyor. Ancak şu ana kadar şirketin bu tekliflere olumlu yanıt verdiğine dair bir bilgi bulunmuyor.
Yatırım almama durumu gelecekte değişebilir
Her ne kadar DeepSeek şu an dış yatırımcılardan uzak durmayı tercih etse de bu durumun kalıcı olup olmayacağı belirsiz.
Şirket, geçtiğimiz ay ilk kez kârlılığa yönelik bir gösterge sundu. Bu gelişme, Wenfeng’in daha önce öncelik vermediği ticarileşme stratejilerine yönelmeye başladığının bir işareti olarak değerlendiriliyor.
Ayrıca yapay zeka sektöründeki rekabetin giderek kızıştığı göz önüne alındığında, DeepSeek’in daha güçlü donanımlara ve gelişmiş yapay zeka çiplerine erişmesi gerekeceği aşikâr. ABD’nin Çin’e yönelik çip ihracatına getirdiği kısıtlamalar nedeniyle, bu alanda yatırım almak kaçınılmaz bir gereklilik haline gelebilir.
Buna ek olarak, DeepSeek’in şu ana kadar kendi kendini finanse etme gücünün azalma ihtimali de bulunuyor. High-Flyer’ın geçmişte başarılı olduğu bilinse de, 2022’den itibaren bazı fonlarının beklentilerin altında performans gösterdiği bildiriliyor. Üstelik, Çin hükümetinin 2024’ten itibaren kuantitatif fonlara yönelik sıkı düzenlemeler getirmesi, High-Flyer gibi kuruluşları zor durumda bırakabilir.
Bu nedenle, DeepSeek’in uzun vadede yatırımcılara kapısını açması ihtimali göz ardı edilmiyor. Şirketin, özellikle Çinli teknoloji devleri Tencent ve Alibaba’dan ilgi gördüğü çeşitli haber kaynaklarında yer almış durumda. Ancak, DeepSeek’in şu aşamada bu teklifleri kabul edip etmeyeceği belirsizliğini koruyor.
