Çin sosyal kredi sistemiyle vatandaşlarının ulaşım araçlarından yararlanmasını engellemeye yönelik planlarını geçtiğimiz mart ayında açıklamış ve mayıs ayında da pilot uygulama dönemini başlatmıştı. Bu ilginç sistem, pilot dönemde milyonlarca kişinin uçak ve tren bileti satın almasını engelledi.
Çin hükümetine ülkedeki 1.3 milyar vatandaşı daha yakından izleme fırsatı veren yeni sistemin pilot uygulama dönemindeki performansına dair bilgiler ve programa ilişkin daha kapsamlı planlar, geçtiğimiz hafta açıklandı. Yapılan açıklamada sistem sayesinde “güvenilir olmayan” kişilerin yolculuk yapmasının zorlaşacağı belirtilirken, sistemin kişi ve kurumları güvenilirlikleri ölçüsünde ödüllendireceği veya cezalandıracağı da hatırladı.
Akıllara Black Mirror gibi dizilerde sıklıkla işlenen distopik gelecek tasvirlerini getiren sistemin sonuçları sadece devletin elinde olmayacak. Çin hükümeti vatandaşlarının sosyal kredi puanlarını düzenli olarak kamuoyuyla da paylaşacak. Çin hükümeti bu sayede vatandaşlarına “Yasalara uymazsanız, insanların güvenini de kaybedersiniz” mesajını vermeyi de amaçladığının altını çizdi.
Çin sosyal kredi sistemiyle mayıs ayından bu yana 11 milyon vatandaşının uçak bileti almasını, 4.25 milyon vatandaşının ise yüksek hızlı trenlerle seyahat etmesini engellediğini açıkladı. Gönüllülük faaliyetlerinde bulunarak veya kan bağışı yaparak sosyal kredi puanı kazanan Çinliler, trafik cezası yediklerinde ise puan kaybediyor.
Ancak sistemin esas sıkıntılı noktası ise çevrimiçi ortamdaki aktivitelerde gibi görünüyor. İnternette yalan haber yaymak veya çok sayıda oyun satın almak, puan düşüren unsurlar arasında sayılıyor. Çin sosyal kredi sisteminde ulaşım engelinin yanı sıra internet erişim hızını yavaşlatma, düşük puanlı kişilerin çocuklarının iyi okullarda eğitim görmesini engelleme, bazı işlerde çalışma ve bazı otellerde konaklama yasağı ve evcil hayvan besleme hakkının alınması gibi yaptırımları da uygulamaya koymayı planlıyor.
