Çin, ABD‘nin Çinli şirketlerin ileri düzey yarı iletken üretimini zorlaştırmayı amaçlayan yeni yaptırımlarına karşılık olarak, çip üretiminde kullanılan bazı kritik minerallerin ihracatına sınırlamalar getirdi. Çin Ticaret Bakanlığı, salı günü yaptığı açıklamada, gallium, germanyum ve antimon gibi askeri alanda kullanılabilecek minerallerin ABD’ye satışını ulusal güvenlik gerekçesiyle durdurduğunu duyurdu. Ayrıca grafit ihracatı da daha sıkı bir şekilde denetlenecek.
ABD Ticaret Bakanlığı, pazartesi günü Çin’in yapay zeka ve silah sistemleri için yarı iletken üretme kapasitesini “daha da zayıflatmak” amacıyla yeni düzenlemeler getirdiğini açıkladı. Bu düzenlemeler, yarı iletken üretiminde kullanılan ekipman ve yazılımları, yüksek bant genişlikli bellek çiplerini ve Çinli 140 yeni şirkete yapılan ihracatı kapsıyor. ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo, yaptığı açıklamada, bu adımın ABD’nin müttefikleriyle birlikte Çin’in gelişmiş teknolojilerde kendi kendine yetme kapasitesini engellemeyi hedeflediğini belirtti.
Çin, son aylarda nadir bulunan malzemelerin arzını sıkı kontrol altına almış durumda. Örneğin, eylül ayında çip üretimi ve askeri ekipman yapımında kullanılan antimon ihracatını sınırlandırmıştı. The New York Times’ın haberine göre Çin, bu malzemelerin Batı tedarik zincirlerinde nasıl kullanılacağını detaylı bir şekilde açıklamalarını ihracatçılardan talep ediyor.
Uzmanlara göre, bu karşılıklı yaptırımlar, ABD ile Çin arasındaki teknoloji yarışını daha da kızıştırıyor. Çin’in gallium ve germanyum gibi kritik malzemelerin ihracatını sınırlandırması, bu alanlarda bağımlılığı azaltma çabalarını zora sokabilir. ABD ise bu durumun, özellikle yapay zeka ve askeri teknolojilerdeki ilerlemeyi yavaşlatmayı hedeflediğini açıkça ifade ediyor.
Çin ve ABD arasında ipler Trump döneminde biraz daha gerilebilir
Öte yandan, ABD’nin teknoloji yaptırımlarına ek olarak, göreve gelecek olan Başkan Donald Trump’ın Çin ürünlerine yeni tarifeler getirme planları da tartışmaları alevlendirebilir. Bu gelişmeler, iki ülke arasındaki ekonomik ve teknolojik çekişmenin uzun vadeli bir kriz haline dönüşebileceği sinyallerini veriyor.
Bu son hamleler, yalnızca teknoloji sektörünü değil, küresel tedarik zincirlerini de derinden etkileyebilir. Çin ve ABD’nin bu alanda attığı karşılıklı adımlar, diğer ülkeleri de stratejik kararlar almaya zorlayabilir.
