Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ile çalışan bilim insanları pentaquark olarak adlandırılan, dört adet quark ve bir tane de karşıt quark’ı bir arada barındıran atom altı seviyede tanecik grubunun varlığını duyurdu. Daha önce varlığı kanıtlanan Higgs bozonu gibi, pentaquark’ın varlığı da yıllardır teoride biliniyordu, bununla birlikte 2000’li yılların başlarında gerçekleştirilen ve maddenin egzotik formunu saptadığını iddia eden deneyler daha geçerliliğini yitirmişti. Birçok bilim insanı o zamandan beri pentaquark ile ilgilenmeyi bırakmıştı, ancak bu sefer CERN fizikçileri somut bir şeyler bulduklarından emin.
Adından da anlaşılacağı üzere, pentaquark beş adet quark’ın bir araya gelmesiyle oluşuyor. Quark’lar yukarı, aşağı, tuhaf, büyü, üst ve alt olarak bilinen altı farklı çeşitte bulunan temel parçacıklar. Bunlar farklı kombinasyonlarla bir araya gelerek belli bir yelpazede kompozit parçacıklar oluşturuyor; bunların arasında nötron ve protonlar en fazla bilinenleri, her biri üç adet quark’ın bir araya gelmesinden oluşuyor.
Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nın yedi parçacık dedektöründen biri olan ve aynı zamanda pentaquark’ın keşfine ev sahipliği yapan LHCb adına konuşan sözcü Guy Wilkinson, pentaquark’ın sadece yeni bir parçacıktan ibaret olmadığını söyledi. Quark’ları bir araya getirmek için, elli yılı aşkın zamandır devam eden deneysel araştırmalarda hiçbir şekilde gözlenmeyen bir düzende yeni bir yöntem gösterdiğini dile getirdi. Quark’ın özelliklerini araştırmanın olağan madde, protonlar ve nötronların nasıl oluşturulduğunu anlamak konusunda daha fazlasını sunacağını da sözlerine ekledi.
Keşif Lambda B baryonu olarak adlandırılan bir tür atom altı parçacığın bozulması izlenirken gerçekleştirildi. Sonuç makalesi için veriler 2009 ve 2012 yılları arasında kaydedildi, ancak bilim insanları daha önceki doğrulanmamış deneyler nedeniyle sonuçlara temkinli yaklaşıyordu. LHCb fizikçisi Sheldon Stone, Nature’a yaptığı açıklamada o zamanlar başka bir şey üzerinde çalıştıklarını, bu nedenle başlangıçta pentaquark’ı umursamadıklarını söyledi. Tarihsel nedenlerden dolayı pentaquark kelimesinden ürktüklerini, bu nedenle mümkün olan her türlü kontrolü yaptıklarını da vurguladı.
Bazı bilim insanları pentaquark içermeyen veri için daha iyi bir yorumlama yapılabileceğini söylüyor, ancak CERN fizikçileri kendinden emin. LHCb fizikçisi Tomasz Skwarnicki’ye göre, LHC tarafından sağlanan büyük veri kümesinin sağladığı avantaj ve dedektörün mükemmel doğruluğu sayesinde söz konusu işaretler için bütün ihtimallerin üstünden geçildi, sonuç olarak bunun sadece pentaquark durumlarıyla açıklanabileceğine karar verildi.
