Bitcoin gibi çok az teknoloji hem çevrimiçi ortamlarda hararetli tartışmalara yol açmış, hem de insanların büyük bir çoğunluğunun kafasını karıştırmıştır. Sanal para birimi, bundan beş yılı aşkın zaman önce kamuoyunun dikkatini çekmeye başladığından bu yana ilgi ve kafa karışıklığını aynı anda başarılı bir şekilde yaratmasını bildi.
Ancak Bitcoin, son birkaç aydır gösterdiği hızlı artışla daha fazla kişinin dikkatini çekti. Şu anda değeri 20 bin dolar seviyesine ulaştı, 15 bin ile 20 bin dolar arasında salınıyor. Bu durum ilk zamanlarda, Bitcoin’e değeri düşükken yatırım yapanların yeni milyonerler arasına girmesine vesile oldu. Aynı zamanda bu sanal para biriminin değerinin daha da artacağını düşünenler de yatırımlarını bu yönde değerlendirmeyi daha ciddi biçimde düşünmeye başladı.
Bitcoin neden ilgi görüyor? Bitcoin geleceğin para birimi mi? Bu para birimi ne için kullanılıyor? Siz de Bitcoin almalı mısınız? Bu gibi soruların cevabını hazırladığımız dosya yazıda bulabilirsiniz.
Bitcoin nedir?
Bitcoin 2009 yılında ilk kez üretilen bir dijital para birimi. Bu para birimi bankalara veya kişilerin adı olmadan güvenli ödemeler gerçekleştirmeye ve para depolamaya izin veren, merkezi olmayan bir teknoloji olarak geliştirildi. Bu para biriminin duyurusu bir e-posta zinciriyle yapılmıştı. Söz konusu e-posta zincirinde, internetin bilgiyi nasıl özgür bıraktığına benzer şekilde, paranın nasıl özgür bırakılacağına dair bir yol anlatılıyordu.
Bitcoin nasıl çalışıyor?
Bitcoin, “blockchain” olarak adlandırılan, herkese açık bir hesap defteri üzerinde çalışıyor. Bu hesap defteri üzerinde tüm işlemlerin kaydı tutuluyor, güncellenmesi ve takibi ağ üzerindeki tüm kullanıcılar tarafından yapılıyor.
Bitcoin oluşturmak için kullanıcıların ağ üzerinde bloklar oluşturması gerekiyor. Her bir blok, kriptografik olarak kullanıcıların bilgisayarlarının işlemci güçlerinin kullanılmasıyla oluşturuluyor ve daha sonra blockchain’e, yani zincire ekleniyor. Böylelikle kullanıcılar ağı işler biçimde tutarken para kazanmış da oluyor.
Ancak sistemde, ne kadar bitcoin’in oluşturulabileceğine dair bir sınır belirlenmiş. Böylece bitcoin’in değerinin düşmesi engelleniyor. Üretilebilecek en yüksek bitcoin miktarı 21 milyonun biraz altında bulunuyor. Yazıyı hazırladığımız zaman itibarıyla, 16 milyon 700 bin civarında bitcoin dolaşımda bulunuyor. Her birinin değeri de 16 bin 500 dolar seviyesinde.
Bitcoin’in fiyatını neler etkiliyor?
Bitcoin’in fiyatı 2013 yılında kamuoyunun dikkatini çekmeye başladığından beri inişli çıkışlı bir seyir izliyor. O yıl, en büyük çevrim içi bitcoin değişim platformu Mt Gox’un çöküşünden önce fiyatlar neredeyse yüzde 10 bin artış göstermişti.
Daha sonra hafif bir düşüş göstererek, 2016 yılının başlarına kadar yatay bir seyir izledi. O yıldan itibaren yavaş yavaş artış göstermeye başladı, ancak 2017 ile birlikte Bitcoin’in fiyatı deyim yerindeyse fırladı. Bunda düzenleyici kuruluşların bitcoin’e karşı yavaş yavaş ısınması ve başlangıç aşamasındaki bitcoin tekliflerinin yükselmesinin etkisi bulunuyor. Bu arada bitcoin’lere benzer çeşitli kriptografik paraları da satmaya başlayarak para toplamayı amaçlayan çeşitli projeleri de görüyoruz.
Bazıları yeni bir bitcoin balonunun ortasında bulunduğumuzu söyleyip yükselişe şüpheyle yaklaşırken, bitcoin’i savunanlar ise bu para biriminin yükselişinin sadece başında olduğumuzu öne sürüyor.
Satoshi Nakamoto kimdir?
Satoshi Nakamoto’nun bitcoin ve blockchain’in yaratıcısı olduğu söyleniyor. Bu gizemli kişiliğin arkasındaki kişi veya kişilerin gerçek kimliğini ortaya çıkarmak için sayısız girişim oldu, ancak bu kimliğin gerçekte kime ait olduğu hâlâ bulunamadı.
Bitcoin’in kurucusunu ortaya çıkarmak için gazeteciler tarafından çeşitli başarısız girişimler gerçekleştirildi. Bunlardan en fazla dikkat çekeni 2014 yılında gerçekleşmişti. Newsweek dergisi 64 yaşındaki bir Japon asıllı Amerikan olan Dorian Nakamoto’yu yaratıcı olarak kapağına taşıdı. Detaylı incelemeler sonucunda asılsız olduğu ortaya çıkan bu durum, bir araba kovalamacasıyla sonuçlandı. Gerçek Nakamoto da iddiaları yalanladı.
Daha sonra eski bir Avustralyalı öğretim görevlisi olan Craig Wright, bitcoin’in mucidi olduğunu iddia etti. Wright blog yazıları yazdı; Wired, BBC ve Economist’e, 2015 ve 2016 yıllarında bitcoin’in arkasında olduğunu söyleyerek röportaj verdi.
Ne var ki, Wright ortaya sorgulanamaz kanıtlar koyamadı ve en sonunda bir özür mesajı yayınladı. Yıllardır süren bilinmezliği ve saklanma durumunu arkada bırakabileceğine inandığını, ilk anahtarlara erişimin kanıtlarını yayınlamaya hazırlandığı sırada gelişen olaylar nedeniyle cesaretini kaybettiğini söyledi.
Son olarak Bitcoin’in arkasında Elon Musk’ın olduğu şeklinde bir iddia da ortaya atıldı. Ancak Musk yıllar önce bir arkadaşının kendisine bir bitcoin gönderdiğini, ancak bu paranın nerede olduğunu hatırlamadığını söyleyerek iddiaları yalanladı.
Bitcoin’i ne kadar insan kullanıyor?
Geçtiğimiz mart ayında, Dr. Garrick Hileman ve Michel Rauchs tarafından gerçekleştirilen bir Cambridge Üniversitesi araştırması, bitcoin cüzdanına sahip olan aktif kullanıcı sayısının 2.9 milyon ile 5.8 milyon arasında olduğunu ortaya koymuştu.
Ancak o zamandan beri hem pazar değerlemesi hem de bitcoin’in fiyatı hesaba katıldığında, kripto para biriminin kullanıcı kitlesinin de hızlı bir artış gösterdiği düşünülüyor. Küresel çaptaki en büyük bitcoin değişim ve cüzdan platformu olan Coinbase’in tek başına 13 milyondan daha fazla aktif kullanıcısı olduğu belirtiliyor. Coinbase, sadece kasım ayında 1.2 milyon yeni kullanıcı kazandı.
Eğer bitcoin değişim piyasalarındaki aktif cüzdan hesapları ve bitcoin adresleri hesaba katılırsa, eşsiz bitcoin kullanıcı sayısının 10 milyonun üstünde olduğu düşünülüyor.
Bitcoin ne için kullanılıyor?
Bitcoin’in çeşitli kullanım alanları bulunuyor. Bunların arasına şirketlere yatırım yapmak, nakit para yatırımı gerçekleştirmek ve masrafsız para transferi bulunuyor. Aynı zamanda bitcoin’in adı uyuşturucu ticareti, siber suçlar, kara para aklama gibi kriminal aktivitelerle de birlikte anılıyordu. Çünkü bir bitcoin hesabı herhangi bir bireyle bağlantılı olmadığı için bunları takibi neredeyse imkansız oluyor.
Türkiye’de bitcoin’in kullanım alanı çok geniş değil. Bu bağlantıda bitcoin’in nerelerde kullanılabileceğine dair güncel bir liste yer alıyor. Listede çeşitli bilişim şirketleri, lokantalar veya yayıncılık şirketleri bulunuyor.
Çoğu insan bitcoin’i bir yatırım aracı, paralarına daha fazla değer kazandıracak bir unsur olarak görüyor.
Bitcoin’e yatırım yapmalı mıyım?
Bitcoin sahteciliğe ve hırsızlığa karşı bağımsız ve merkezi olmayan bir yapıyla korunuyor. Aynı zamanda işlemlerden de herhangi bir ücret alınmıyor. Bunlar bir yana, yatırımcılarına mükemmel dönüşler de sağlıyor. Özellikle bitcoin’e birkaç yıl önce yatırım yapanlar, büyük kâr sağladılar. Bundan beş yıl önce bitcoin için 10 bin TL civarında bir para yatırmış olan bir kişi, şu anda milyoner sıfatını taşıyor.
Bitcoin’in değeri 2016 yılına kadar yatay bir seyir izledi, ancak özellikle 2017’nin başından itibaren değeri geometrik artış göstermeye başladı. Aralık 2017 içinde fiyatı 20 bin dolar seviyesine dayandı, yazıyı yayına hazırladığımız zaman içinde bile dikkate değer değişimler gösteriyor.
Eğer Bitcoin’e yatırım yapacaksanız, fiyatının bundan sonra ne yöne doğru gideceğine dair çıkan analizleri iyi okumanız, Bitcoin’in geçmişine bakmanız ve buna göre karar vermeniz gerekiyor. Bu para biriminin değeri 2018’de de 2017’deki gibi artış göstermeye devam edebilir. Bununla birlikte fiyatın aşağı doğru inip daha sonra, eskiden olduğu gibi yatay bir seyir izlemesi de söz konusu. Ayrıca bitcoin’in bir balon olduğunu söyleyenler de haklı çıkabilir.
Yani, hesabınızı kitabınızı iyi yapıp, bitcoin dünyasına buna göre girmenizde fayda var.
