Avrupa Komisyonu, bugün yaptığı açıklamayla, Apple, Google ve Meta’nın yeni Dijital Piyasalar Yasası (DMA) antitröst kurallarına ne derecede uyum sağladığını değerlendirmek üzere beş ayrı uyumsuzluk soruşturması başlattığını duyurdu. Avrupa Birliği’nin antitröstten sorumlu başkanı Margrethe Vestager, “Üç şirketin önerdiği çözümlerin DMA’ya tam olarak uyum sağlamadığından şüpheleniyoruz.” dedi ve ekledi: “Şimdi, Avrupa’da açık ve rekabetçi dijital pazarları sağlamak için şirketlerin DMA’ya uyumunu soruşturacağız.”
AB soruşturmasının odağı
Komisyon özellikle, Apple ve Google’ın uygulama mağazalarındaki yönlendirme karşıtı kurallarını ve Google’ın kendi hizmetlerini arama motorunda önceliklendirip önceliklendirmeme konusunu incelemeyi planlıyor. Ayrıca, iOS için Apple’ın tarayıcı seçim ekranı ve Meta’nın reklam hedeflemesi için “öde veya onayla” modeli de inceleniyor. Komisyon, soruşturmaları önümüzdeki 12 ay içinde sonuçlandırmayı hedefliyor.
Öte yandan Avrupa Birliği düzenleyicisi, Apple’ın App Store dışında uygulama dağıtımı için açıkladığı ücret yapısını ve Amazon’un kendi ürünlerini mağazasında önceliklendirip önceliklendirmediğini de inceliyor. Bunlara ek olarak komisyon, Meta’ya Messenger’ı diğer mesajlaşma hizmetleriyle uyumlu hale getirmesi için ek altı ay süre verildiğini duyurdu.
“Alphabet, Apple ve Meta’nın çözümlerinin, Avrupa vatandaşları ve işletmeleri için daha adil ve daha açık bir dijital alan yaratma yükümlülüklerine saygı duyduğuna ikna olmadık.” dedi AB Komiseri Thierry Breton. “Soruşturmamız DMA ile tam uyum sağlanmadığı sonucuna varırsa, kapı bekçileri ağır cezalarla karşı karşıya kalabilir.”
Komisyon, soruşturma sonrasında, her kapı bekçisine endişeleri nasıl gidermesi gerektiğini, ayrıca düzenleyicinin hangi önlemleri almayı planladığını bildirecek. Uyumluluk sağlanmadığı tespit edilirse, AB Komisyonu her şirkete DMA kapsamında yıllık küresel gelirlerinin yüzde 10’una kadar ceza kesme yetkisine sahip olacak, tekrarlanan ihlallerde bu oran yüzde 20’ye çıkabilir.
Bu ayın başlarında, DMA kapsamında kapı bekçisi olarak belirlenen altı büyük teknoloji şirketi, kurallara uyum sağlamaya başlamak zorunda kaldı. Bunlar arasında müşterilere varsayılan uygulamaları değiştirme ve kapı bekçisinin ön yüklü uygulamalarını kaldırma seçeneği sunma, bir kapı bekçisinin birinci parti hizmetlerini rakiplerden daha yüksek sıralamayı yasaklama ve üçüncü taraf uygulama mağazalarına izin verme gibi kurallar yer alıyor.
Dijital Piyasalar Yasasına uyum sorunları
Avrupa’nın antitröst şefi Margrethe Vestager, Reuters’a yaptığı açıklamada, Komisyonun, Apple’ın düzenlemeye uyum sağlama konusundaki endişeler nedeniyle DMA’nın avantajlarını kullanmanın herhangi bir şekilde cazip hale getirilmemesi ihtimali üzerinde daha yakından duracağını belirtmişti.
Bu duyuru, özellikle Apple’ın Dijital Piyasalar Yasasına nasıl uyum sağladığına yönelik yoğun eleştirilerin ardından geldi. Yeni kurallar gereği alternatif uygulama mağazalarına iOS’te izin vermesine rağmen, şirketin bunu Apple’ın App Store dışında uygulama dağıtımını caydıracağını iddia ettiği yeni bir ücret yapısı ile yapıyor olması eleştirilmişti. Spotify, Apple’ın uyumunu “tamamen ve bütünüyle bir saçmalık” olarak nitelendirirken, Epic CEO’su Tim Sweeney değişiklikleri “Kötü Niyetli Uyum” olarak adlandırmıştı.
Meta’nın “öde veya onayla” modeli de, çeşitli AB denetim organlarından şikayetler almıştı. Şirket geçen yıl AB’de, kullanıcıların Facebook veya Instagram’ı reklamsız kullanabilmeleri ayda 9,99 avro ödemelerini sağlayan yeni bir abonelik hizmeti sunmuştu. Bu abonelik, kullanıcılar ödemek istemezlerse verilerini toplamak için kullanıcı onayını almanın bir yolu olarak tasarlandı. Ancak Komisyon, Meta’nın sunduğu “ikili seçenek” konusunda endişeli. Geçen hafta Meta, düzenleyicileri memnun etmek için reklamsız erişimin aylık fiyatını 5,99 avroya düşürmeyi teklif ettiğini söyledi.
Sonuç olarak, Avrupa Komisyonu’nun Apple, Google ve Meta gibi teknoloji devlerine yönelik başlattığı bu soruşturmalar, DMA’nın etkin bir şekilde uygulanmasının önemini ve Avrupa’daki dijital ekosistemin daha adil ve rekabetçi bir yapıya kavuşmasının gerekliliğini vurguluyor. Teknoloji sektöründeki bu gelişmeler, hem Avrupa’daki kullanıcılar ve işletmeler için hem de global dijital pazarlar için önemli sonuçlar doğurabilir. Avrupa Komisyonu’nun bu adımları, dijital pazarların daha adil ve rekabetçi bir yapıya kavuşması yolunda atılmış önemli adımlardır.
