Popüler antivirüs yazılımlarından bir tanesi olan Avast Antivirus’ün anonim kullanıcı internet kullanım verisini Jumpshot adlı bir iştirake sattığı ortaya çıktı. Bir kullanıcı Avast’ı bilgisayarına yüklediğinde, bir lisans anlaşmasını onaylaması isteniyor. Hemen her uygulamada böyle bir metin karşımıza çıkar ve derinlemesine okumadan onaylar geçeriz. Avast’ın sözleşmesinde kullanıcının verisinin anonim hâle getirmesi ve eğilim ölçümlemeleri amacıyla üçüncü taraflarla paylaşmasına izin veren bir madde bulunuyor.
Avast Jumpshot’ı 2013’ün ortalarında satın almıştı. O zamanlar Jumpshot’ın öncelikli hedefi olarak istenmeyen ve zararlı dosyaların bilgisayarlardan temizlenmesi olarak açıklanmıştı. Şimdiyse Jumpshot’ın görevinin çok daha farklı hâle geldiğini görüyoruz.
Slashgear sitesi, Avast’ın temel paketini Avast’ın resmi web sitesinden indirip bu veri takip durumunun hâlâ geçerli olup olmadığını kontrol etmiş. Test ettikleri yazılımlardan bir tanesi temel macOS uygulaması olmuştu. En son 1 Nisan 2019 tarihinde güncellenmiş olan lisans sözleşmesinde “Ayrıca, Satıcı’nın veya Tedarikçi Grubunun bir üyesinin trend analizi için anonimleştirilmiş ve üçüncü taraflarla birleştirilen Verileri paylaşabileceğini de kabul edersiniz.” şeklinde Türkçeleştirebileceğimiz bir madde bulunuyormuş.
Motherboard by VICE tarafından verilen bir haberde ise, Jumpshot’tan ele geçirilen bir iç belge yayınlandı. Bu belge Avast’tan lisans sözleşmesi sayesinde alınan verinin başkalarına satıldığını gösteriyor. Söz konusu belgede Avast’ın “freemium” iş modeli kullandığını ve yükleme sırasında kullanıcılara, onların internet kullanım verilerini anonim bir şekilde toplama ve paylaşma izni için istekte bulunduğu belirtiliyor.
Kullanıcının verilerini “kayıt olma” sistemi ile anonim olarak paylaşmasının istenmesi önerisi, her kullanıcının Lisans sözleşmesinin tamamını okuduğu fikrini varsayıyor. Ne var ki bu, lisans sözleşmesi metninin derinliklerine gömülmüş bir sözün ötesinde, ayrı bir ekrana sahip değil.
Yazılım bir kere yüklendikten ve çalışmaya başladıktan sonra, veri toplama işlemini kapatmayı sağlayan bir seçenek bulunuyor. Uygulama içinde bulunan Tercihler bölümünün açılması, daha sonra Gizlilik bölümüne girilerek üçüncü taraf satıcılarla veri paylaşımı seçeneğinin kapatılması gerekiyor.
2019’un sonlarında Avast, tarayıcı uzantıları yoluyla Chrome, Firefox ve Opera üzerindeki internet trafiğini izlerken yakalanmıştı. Bunun ortaya çıkmasının ardından her bir internet tarayıcısı Avast’ın eklentisini kendi resmi uzantı mağazalarından çıkarmıştı.
Avast hangi kullanıcı verilerini topluyor?
2020’nin başlarında ortaya çıkan, Motherboard ve PCMag ile paylaşılan belge ise Avast’ın Jumpshot adlı iştirakini kullanarak kullanıcılar şüphelenmeden veri topladığını ve bunları büyük şirketlere sattığını gösteriyor. Geçmiş, mevcut ve potansiyel müşterilerin arasında Google, Yelp, Microsoft, McKinsey, Pepsi, Sephora, Home Depot, Condé Nast, Intuit ve bunun gibi şirketler de sayılıyor.
PC Mag’e göre, anonim web verileri geriye dönük işlenerek her bir Avast kullanıcısına tek tek bağlanabilir. Avast, kendi dokümanlarına göre her şeyi takip edebiliyor: Kullanıcıların neleri aradıkları, belirli bir ürün ve marka ile nasıl etkileşim kurduğu, neleri satın aldığı da toplanan veriler arasında bulunuyor. İşte Avast’ın takip ettiği verilere bazı örnekler:
? Google aramaları
? Amazon mağaza görüntülemeleri
? Giysilere ait banner reklam tıklamaları
? Instagram görüntülemeleri
? Görüntüleme ve tıklamaların tam zaman ve saati
? Bir Facebook sayfasını ziyaret ettiğiniz saatler
? eBay’den satın alınan ürünler
? PornHub ziyaret saatleri, arama terimleri, video görüntülemeleri
Yukarıda verdiğimiz örnekler sadece muhtemel veri örneklerinin küçük bir kısmını oluşturuyor. Bir kişinin internet üzerinde sıklıkla ziyaret ettiği siteler Avast tarafından otomatik olarak takip ediliyor.
Avast sizi bir web sitesi veya ayrı bir tarayıcı uzantısı yerine masaüstü bilgisayarınız üzerindeki yazılım aracılığı ile izlediği için, tüm internette gezinme verisine aynı biçimde davranıyor. Bazı web sitelerinin diğerlerine göre daha fazla veri puanı oluyor. Örneğin bir mağazanın bir fotoğraf galerisine göre daha farklı verisi bulunuyor. Ancak tüm bunlar Avast tarafından takip edilebiliyor.
Avast verileri Avast yazılımı bir bilgisayarda kaldığı süre boyunca aynı kalacak tek bir kimlikle saklanıyor. PCMag’in belirttiğine göre, kullanıcının bir tıklaması aşağıdaki gibi saklanıyor:
Device ID: abc123x Date: 2019/12/01 Hour Minute Second: 12:03:05 Domain: Amazon.com Product: Apple iPad Pro 10.5 ? 2017 Model ? 256GB, Rose Gold Behavior: Add to Cart
Avast yazılımı nasıl kaldırılır?
Windows kullanıcıları Avast’ı kaldırmak için şu yolu takip edebilirler: Windows Başlat düğmesine sağ tıklayın, Uygulamalar ve Özellikler seçeneğini tercih edin. Avast Antivirus yazılımını listeden bulun ve Kaldır seçeneğini tercih edin.
Bundan sonra karşınıza çeşitli kaldırma ekranları çıkacak, bunların hepsine onay verdikten sonra Avast yazılımı kaldırılacaktır. Antivirus yazılımını kaldırdığınız için tehditlere karşı daha korunmasız olacaksınız, ancak Avast’ın alternatifi olan yazılımları yükleyebilirsiniz.
