Farklı uluslardan astronomların ortak çalışmasıyla, ilk kez bir kara deliğin fotoğrafı çekildi. Bugün Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilim Vakfı tarafından düzenlenen bir etkinlikte gösterilen yukarıdaki fotoğraf, evrendeki en uç ve gözlenmesi zor fenomenlerden birinin görüntülenmiş olması açısından büyük bir öneme sahip.
Belki de bu görüntüyle ilgili en etkileyici unsur, bunun oluşturulması için gerçekleştirilmiş uluslararası iş birliğidir. Işık kara delikten kaçamaz, bu nedenle olay ufkunun, yani kara deliğin sınırının en ucundan kaçan ışığı yakalamak için özel olarak ayarlanmış radyo teleskoplara ihtiyaç var. Gözlem için seçilmiş kara delik ise 55 milyon ışık yılı uzaklıktaki bir galaksi olan Messier 57’de bulunuyor.
Bu kadar uzak bir noktadaki ışığı yakalayacak kadar güçlü bir teleskop dizisi oluşturmak için, dünyanın dört bir yanındaki teleskoplar birlikte kullanıldı. 20 farklı ülkedeki 200’den fazla astronomdan oluşan bir ekip, sekiz teleskobu kullanarak Event Horizon Teleksop Dizisini oluşturdu. Bunların arasında Şili’deki 66 teleskopluk dizi olan Atacama Büyük Milimetre/milimetre altı Dizisi (ALMA) de bulunuyor. Ayrıca Antarktika’daki Güney Kutbu Teleskobu da kullanıldı.
Teleskopların birçoğu bu tür veriyi toplamak için tasarlanmamıştı. Bu nedenle her bir düzeneğe atomik saatler gibi yeni donanım ve yazılımlar eklendi. Tüm teleskopların verileri bir araya getirildiğinde, Dünya’nın boyutu kadar büyük bir sanal teleskop dizisi oluşturulmuş oldu.
Teleskop dizisinin gücü gerçekten hayranlık uyandıracak cinsten. Bir benzetme yapacak olursak, Adana’da ayakta dururken, Londra’da bulunan bir kuruşluğun üstündeki tarihi rahatlıkla okuma gücüne bu teleskop dizisi sahip durumda.
Teleskopların, görüntüyü elde etmesi amacıyla birbirine bağlanması sürecinin başarılı olması da garanti edilmiyordu. Event Horizon Teleskobu proje direktörü Sheperd Doeleman, bazı ilginç kozmik tesadüflerin gerekli olduğuna dikkat çekti. Işık fotonlarının kara deliğin ufkunu terk etmesi ve Dünya’ya 55 milyon ışık yılı boyunca seyahat etmesi, Dünya’nın atmosferindeki su buharı tarafından emilmesinin önlenmesi ve daha sonra da kara deliğin etrafını saran, arka plandaki daha büyük boyutlu Messier 87 galaksisinin içinden seçilmesi gerekiyordu.
Doeleman, elde edilen görüntüyü görmenin şaşkınlık ve merak karışımı bir duygu yarattığını söyledi. Düzenlenen basın konferansında, bu alanda çalışan herhangi bir bilim insanının bir şeyi ilk kez gördüğünde yaşadığı bu duyguyu bileceğini de dile getirdi. “Bu, evrenin bize sınırsız olan bir parçası. Bu olduğunda, olağanüstü bir duygu.”
Görüntü bilim insanlarının tahminlerine hemen hemen tamamen uyuyor. Waterloo Üniversitesi Çevre Teorik Fizik Enstitüsü’nde görevli öğretim üyelerinden Avery Broderick, “Yaptığımız öngörüleri o kadar yakından eşleştirdiğim için biraz şaşırdım. Alanı sorgulayabileceğimiz hassasiyeti artırabileceğiz ve bilimsel sürprizler bulabiliriz.” dedi.
