New York’taki Mount Sinai Hastanesi’nin yaptığı araştırmaya göre, tamamen akıllı telefonlardan toplanmış sağlık verileri güvenilir olabiliyor. Araştırmacılar, Apple’ın ResearchKit platformunun ve astım için özel olarak hazırlanmış bir uygulamanın, mevcut hasta çalışmalarıyla karşılaştırıldığında yeteri kadar doğru sonuçlar verdiğini saptadı.
Medikal araştırmalar için uygun katılımcıları bulmak ve onları çalışmaya dahil etmek büyük bir engel. Son yıllarda insanlar sağlık verilerini akıllı telefonlardan toplamaya başladılar. Akıllı telefonların yaygınlığı düşünüldüğünde bu yöntem epey mantıklı görünüyor. Ancak bu durum da söz konusu yöntemle toplanan verilerin ne kadar güvenilir olduğu sorularını beraberinde getiriyor. Nature Biotechnology dergisinde yayınlanan araştırma sonuçları, sağlık hizmetleri uygulamalarının, en azından söz konusu astım olduğunda güvenilir olabileceğini gösteriyor. Akıllı telefon kullanımının giderek arttığını, 2020’ye gelindiğinde dünya çapında 6 milyar akıllı telefonun kullanımda olacağı düşünüldüğünde, bu oldukça iyi bir haber. Güvenilir sağlık verilerinin toplanması araştırmalar için oldukça iyi sonuçlar verecektir.
Apple 2015 yılında ResearchKit adı verilen sağlık yazılımı platformunu çıkarmıştı. Bu platform araştırmacılara çalışmaları için katılımcılar bulmakta yardımcı oluyordu. Katılımcılar testlere katılabiliyor, anketlere erişebiliyor veya diğer verileri sağlayabiliyordu. Bu platforma destek veren ilk iş ortakları arasında Oxford Üniversitesi, Stanford Medicine ve Dana-Farber Kanser Enstitüsü gibi kuruluşlar bulunuyordu. Son araştırmaya konu olan astım mobil uygulaması Apple’ın ResearchKit ile birlikte çıkışını yaptığı beş hastalık odaklı uygulamalardan bir tanesini oluşturuyordu.
Son araştırma, 50 bine yakın iPhone kullanıcısının astım uygulamasını indirdiğini gösteriyor. Bunlar içinde 7 bin 600 kişi izin formunu doldurduktan sonra altı aylık araştırmaya katıldı. Araştırmadaki kişiler astım hastalığına nasıl tedavi uyguladıklarına yönelik anketlere katıldılar, ayrıca uygulama konum ve hava kalitesi açısından veriler de sağladı. Bilim insanları daha sonra elde ettikleri hasta verilerini dış faktörlerle karşılaştırdı. Örneğin, Washington eyaletinde yangınlar meydana geldiğinde, o bölgedeki hastalar daha kötü astım semptomları rapor etmeye başladılar. Bu da verilerin yeterince güvenilir olduğu kanısına varmaya yardımcı oldu. Benzer ilişkiler ısı ve polen miktarı konusunda da yakalandı.
Tabii ki, akıllı telefon odaklı çalışmaların bazı kısıtlamaları bulunuyor. Araştırmacılar, bu tür veri toplama yöntemlerinin sadece kısa süre devam edecek ve ülke çapında hızlı şekilde katılımcı bulunması ihtiyacı taşıyan araştırmalar için iyi olduğunu söylüyor.
Ayrıca birtakım hassas noktalara dikkat çekiliyor. Bunlardan ilkini düşük sürdürme oranı oluşturuyor. Habere konu olan araştırmada, insanların yüzde 85’i kadarının en az bir anketi tammaladıklarını, sadece yüzde 30 kadarının altı ay içinde birden fazla anketi doldurduklarını gösteriyor. Sürekli ilginin yokluğu da eksik kalan bilgi anlamına geliyor.
Tek problem bu da değil. Bu tür uygulamaları indirmeye gönüllü olan türdeki insanların genel nüfusu yansıtmama ihtimali de bulunuyor. Çünkü birçok insanın Apple telefonu yerine bir Android telefonu bulunuyor. Bu da veri kümesinin kısıtlı alanda kalmasına neden oluyor. Ayrıca insanlar kendi anketlerini kendileri doldurdukları için, oluşturdukları verilerin doğruluğu anlamında problemlerin de oluşması söz konusu, ne de olsa insanların kendileri hakkında yüzde 100 objektif olmama ihtimali her zaman mevcut. Bu arada ResearchKit’in veri güvenliği söz konusu olduğunda etik sorunlar doğurabileceğini, insanların verilerini paylaşmanın riskleri konusunda eksiksiz şekilde bilgilendirilmesi gerektiğini öne sürenler de bulunuyor.
Tüm bu hususlara rağmen, araştırmacılar yayınlanan bu son araştırma sonuçlarını yeteri kadar ikna edici olacaktır. Eğer hastaların kendi başlarına verdikleri raporların sonuçları yerel ortamla yakın uyuşma gösteriyorsa, ResearchKit’i kullanarak veri toplayan araştırmacılar verilerinin doğru ve iyi kalitede olduğunda daha fazla güvenecektir. Tabii ki, platformun kısıtlamalarını kabul etmek şartıyla.
