Apple, yaklaşık dört ay önce Endonezya’da iPhone 16 serisi cihazlarının satışının yasaklanmasıyla birlikte ülkede zorlu bir süreçle karşı karşıya kaldı. Endonezya hükümeti, ülkede satılan akıllı telefonların en az yüzde 40’ının yerel olarak üretilmiş bileşenlerden oluşmasını zorunlu kılan katı yatırım kurallarına sahip. Apple, bu kuralları yerine getiremediği için ürünleri yasaklandı. Ancak Nikkei Asia’nın yeni haberine göre, teknoloji devi şu anda tedarikçileriyle birlikte Endonezya’da iPhone üretim hatları kurma konusunda görüşmeler yürütüyor.
Apple ve Endonezya hükümeti arasındaki bu süreç, 2023 yılının Ekim ayında başladı. Endonezya, Apple’ın yatırım taahhütlerini tam olarak yerine getirmediğini gerekçe göstererek iPhone 16 serisinin ve Watch 10 modellerinin ülkede satışını yasakladı. Apple, Endonezya’da 109 milyon dolarlık bir Ar-Ge yatırımı yapmayı taahhüt etmişti, ancak bu yatırımın yalnızca 95 milyon dolarlık kısmı tamamlandı.
Bunun üzerine şirket, satış yasağını kaldırmak için Bandung bölgesinde bir fabrika kuracağını ve 10 milyon dolarlık ek yatırım yapacağını açıkladı. Bu fabrikanın Apple aksesuarları ve bazı bileşenlerin üretiminde kullanılması planlandı. Ancak bu adımlar, Endonezya hükümeti tarafından yeterli bulunmadı ve satış yasağı devam etti.
Apple, Endonezya hükümetinin taleplerini karşılamak için yatırımlarını artırma kararı aldı. Şirket, ülkede 1 milyar dolarlık ek yatırım yapacağını duyurdu. Bu yatırımın bir parçası olarak, Batam Adası’nda Apple AirTag üretimi için yeni bir fabrika kurulması planlanıyor. Yeni tesisin dünya çapındaki AirTag üretiminin yüzde 20’sini karşılaması hedefleniyor. Bunun yanı sıra, Bandung’daki üretim tesisinin finansmanının artırılması da gündemde.
Apple iPhone 16 dışında Endonezya’da aksesuar da üretebilir
Endonezya Yatırım Bakanı Rosan Roeslani, Apple’ın bu yeni yatırım planını onayladıklarını belirtti. Ancak Sanayi Bakanı Agus Gumiwang Kartasasmita, AirTag ve aksesuar üretiminin, iPhone’lar için belirlenen yüzde 40 yerel bileşen gerekliliğini karşılamadığını ve dolayısıyla yasağın hala devam edeceğini ifade etti.
Apple’ın Endonezya’daki varlığı şu anda yalnızca uygulama geliştirme akademileriyle sınırlı. Şirketin ülkede bir üretim tesisi bulunmuyor. Ancak Apple, pazarını korumak ve genişletmek için yerel üretim ve yatırım stratejilerini yeniden değerlendirmek zorunda.
Endonezya, 280 milyonu aşan nüfusu ve 1 trilyon doları geçen GSYİH’si ile Güneydoğu Asya’nın en büyük ekonomisi konumunda. Ülkede 350 milyona yakın aktif cep telefonu bulunuyor. Bu da akıllı telefon üreticileri için büyük bir pazar potansiyeli anlamına geliyor.
Analistler, Endonezya’nın katı yerel üretim gerekliliklerini, yabancı teknoloji firmalarından daha fazla yatırım çekmek amacıyla uyguladığını belirtiyor. Ülke, bu stratejiyle hem ekonomisini güçlendirmeyi hem de teknoloji sektöründe daha fazla istihdam yaratmayı hedefliyor.
