Apple Çin ve ABD arasındaki ticaret savaşının kendi üzerindeki etkisini azaltmak için harekete geçmişe benziyor. Nikkei‘de yer alan habere göre, şirket donanım üretiminin yüzde 15 ila 30’unu Çin dışına taşımayı planlıyor. Bunun için bir ekip oluşturduğu söylenen Apple’ın konuyu Foxconn, Pegatron ve Wistron gibi üretim ortaklarıyla da müzakere ettiği ve farklı seçenekleri değerlendirdiği belirtiliyor.
Apple’ın bu kararındaki temel faktörün ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşı olduğunu görmek çok zor değil. ABD’nin Çin’den gelen dizüstü bilgisayar, telefon ve tabletlerdeki gümrük vergisi oranını yüzde 25’e taşımasıyla birlikte bu savaşın daha da kızışması bekleniyor. Ancak Apple cephesinden gelen bir açıklama, ticaret savaşının Apple için bir bahane olduğunu düşündürüyor.
Nikkei’ye konuşan ve Apple’ın tedarikçilerinden birinde görev yaptığı anlaşılan bir yönetici, durumu şu sözlerle değerlendiriyor: “Doğum oranı düşüyor, çalışan maliyetleri artıyor, tüm üretimi neredeyse tek bir ülkede toplamak da ciddi riskler oluşturuyor. 300 milyar dolarlık ekstra gümrük vergisi olmasa da, bu faktörler ortadan kalkmıyor.”
ABD Başkanı Donald Trump, Apple’ın üretiminin bir kısmını Çin’den ABD’ye kaydırma fikrine açık olduğunu defalarca dile getirmişti. Ancak Apple’ın rotası hâlâ Güney Doğu Asya’da kalmışa benziyor. Nikkei’nin haberinde iPhone üretiminde Hindistan ve Vietnam’ın ilk tercihler olduğu belirtiliyor. Daha önce Hindistan’da eski ve düşük fiyatlı iPhone’ları üretmeye başlayan Apple’ın yeni ve daha pahalı modellerin üretiminde de Hindistan’ı kullanacağı ve böylelikle ülkede ithal edilen telefonlara uygulanan ek vergiden kurtulmayı planladığı söyleniyor.
Apple’ın en büyük üretim ortağı olan Foxconn da kısa süre önce bu doğrultuda bir değişime hazır olduğunu açıklamıştı. Şirket, ABD’de satılacak tüm iPhone’ların üretimini Çin dışında gerçekleştirebileceğini duyurmuştu. Apple’ın Çin’e alternatif olarak Hindistan ve Vietnam’ın yanı sıra Endonezya, Malezya ve Meksika’yı da değerlendirdiği belirtiliyor.
Apple için üretimi Çin dışında bir ülkeye taşımak “acılı ve zorlu” bir süreç olacağa benziyor. Öncelikle Çin’de uzun yılların sonunda oluşmuş devasa bir lojistik ve tedarikçi ağının bulunduğunu belirtmek gerekiyor. Vasıflı iş gücünün yüksekliği ve altyapısının dayanıklılığı da Çin’in avantaj kazandığı noktalar arasında bulunuyor.
Apple için üretimi Çin dışına kaydırmak çok hızlı tamamlanacak bir iş olmayabilir. Olası bir taşınmanın 18 ay sürmesi ve yansımalarının da 2-3 yıllık bir sürenin sonunda görülmesi bekleniyor.
Apple Çin’de 10 bin kişiye doğrudan istihdam sağlıyor. Şirketin ülkedeki üretim operasyonu ise yaklaşık 5 milyon kişiyi kapsıyor. Üretimdeki yüzde 15 ila 30’luk kaydırmanın söz konusu istihdam rakamlarında nasıl bir değişiklik oluşturacağı ise henüz tam olarak bilinmiyor. Apple Çin merkezli üretimindeki değişiklik planları konusunda şu an için resmi bir açıklama yapmadı.
