Apple ABD hükümeti tarafından İran’a uygulanan yaptırımlar nedeniyle İran merkezli çok sayıda popüler uygulamayı mağazalarından kaldırdı. Cupertino merkezli şirketin bu hamlesi, İran’ın telekomünikasyon bakanının tepkisini çekti. Son zamanlarda giderek artan kısıtlamalarla uğraşmak zorunda kalan İranlı iOS geliştiricileri de eleştiri oklarını Apple’a yöneltti.
Daha önce yemek teslim servisi DelionFoods gibi uygulamaları App Store’dan kaldıran şirket, son olarak da Uber benzeri bir özel ulaşım servisi olan Snapp’in uygulamasını mağazadan çekti. İran merkezli teknoloji sitesi TechRasa’da yer alan habere göre, Apple son birkaç aydır geliştiricilerin uygulamalarını güncellemesini de engelliyordu. Cupertino merkezli şirket, geçtiğimiz ocak ayında “İran merkezli şirket ve kuruluşlar adına finansal işlem gerçekleştiren” İran menşeili uygulamaları da App Store’dan kaldırmaya başlamıştı.
Apple’ın İran’da bir uygulama mağazası bulunmuyor. Ancak ülkedeki geliştiriciler, diğer App Store’larda yayınlanması için çok sayıda uygulama hazırladı. Ülkede iPhone satışı resmi olarak yasak olsa da, yasadışı yollarla çok sayıda iPhone’un İran’a giriş yaptığı belirtiliyor. 80 milyon nüfusu bulunan İran’da 48 milyon akıllı telefon sahibi olduğu söyleniyor. Bu 48 milyonluk kitlenin 47 milyonunun sosyal medyaya erişimi olduğu belirtiliyor. Facebook, Twitter ve YouTube gibi mecraların ülkede yıllardır yasaklı olduğunu hatırlatmakta fayda var.
İranlı geliştiriciler, Apple’ın kararını değiştirmesi için Change.org üzerinde bir imza kampanyası başlattı. Kampanya sayfasında şirketin geliştiricilere gönderdiği açıklamanın metni de yer alıyor. Apple’ın açıklamasında şu ifadeler bulunuyor: “ABD yaptırımlarının gerektirdiği düzenlemeler nedeniyle App Store’da ambargo altındaki ülkelerle bağlantılı uygulamalara yer veremiyoruz. Hukukun bu karmaşık alanı sürekli değişebiliyor. Bu kısıtlamalar değiştiği takdirde, uygulamalarınızı yeniden Apple’a göndermenizi istiyoruz.”
Apple tarafından The New York Times’a gönderilen açıklamada, söz konusu mesajın gerçekliği doğrulandı. Change.org’daki kampanya, hâli hazırda 10 binden fazla imzacıya ulaşmış durumda. İranlı geliştiriciler Twitter üzerinde de “#StopRemovingIranianApps” etiketiyle seslerini duyurmaya çalışıyor.
İran menşeili uygulamalar konusunda Google daha farklı bir yaklaşım izliyor. Play Store’da ücretsiz uygulamalara izin veren şirket, İran merkezli ücretli uygulamalara ise kapıyı kapalı tutuyor.
Apple ABD yönetiminin baskısı doğrultusunda mı hareket ediyor?
Apple’ın İran menşeili uygulamalar konusundaki tutumunun ardında ABD hükümetinden gelen bir baskının olup olmadığı bilinmiyor. Trump yönetimi, kısa süre önce İran’a karşı bir dizi yeni yaptırımı hayata geçirmişti. Barack Obama döneminde ise teknoloji şirketlerinin İran’da e-posta, sohbet ve sosyal medya hizmetleri sunması kolaylaştırılmıştı.
İran’ın göreve kısa süre önce başlayan İletişim ve Bilgi Teknolojisi Bakanı Muhammed Cevad Azeri de Twitter hesabı üzerinden kararı eleştirdi. Azeri, Apple’ın ülkedeki akıllı telefon pazarının yüzde 11’ini kontrol ettiğini hatırlattı. Tüketici haklarına saygı duymanın bir prensip olduğunu söyleyen bakan, Apple’ın bu ilkeyi unuttuğunu belirtti. Azeri, uygulamalara yönelik bu kararı yasal olarak da takip edeceklerini sözlerine ekledi.
