Apple’ın Avrupa Birliği’ndeki hukuki süreçlerinden biri sona yaklaşırken, şirket bu dosyadan ceza almadan sıyrılabilir. Reuters tarafından aktarılan bilgilere göre; Avrupa Komisyonu, iPhone kullanıcılarının varsayılan tarayıcılarını değiştirme konusunda engellenip engellenmediğine ilişkin başlattığı incelemeyi yakında tamamlayacak. Apple’ın, yürürlüğe giren Dijital Pazarlar Yasası’na (DMA) uygun şekilde düzenlemelere gitmesi nedeniyle bu soruşturmada herhangi bir yaptırımla karşılaşmayabileceği belirtiliyor. Bu gelişme, Apple tarafından regülasyonlara karşı atılan adımların Brüksel’de yeterli görülmesiyle ilişkilendiriliyor.
Komisyon, kullanıcıların Android ve iOS platformlarında daha özgür seçimler yapabilmesini sağlamayı amaçlayan düzenlemeler çerçevesinde Apple’ı detaylı biçimde değerlendirmişti. Özellikle Safari dışındaki tarayıcıların kullanımının iOS işletim sisteminde ne ölçüde kolaylaştırıldığı, bu soruşturmanın temelini oluşturuyordu. Apple, bu kapsamda kullanıcılara alternatif tarayıcı seçeneklerini daha açık biçimde sunmaya başlamış ve ilgili yönlendirme ekranlarını iOS sistemine entegre etmişti. Bu değişikliklerin, DMA’ya uyum konusunda atılmış gerekli adımlar olduğu düşünülüyor.
Fakat Apple’ın Avrupa ile olan ilişkisi sadece tarayıcı tercihi dosyasıyla sınırlı kalmıyor. Şirketin App Store politikaları nedeniyle ayrı bir soruşturmayla daha karşı karşıya olduğu biliniyor. Bu ikinci dosyada, Apple’ın uygulama geliştiricilerinin kullanıcıları alternatif ödeme yöntemleri hakkında bilgilendirmesine ne ölçüde izin verdiği inceleniyor. Uygulama içi satın alımların App Store dışına yönlendirilmesi hâlinde Apple’ın geliştirdiği engelleyici sistemler, Komisyon tarafından yakından mercek altına alınmış durumda.
Dijital Pazarlar Yasası, yalnızca kullanıcı tercihlerine yönelik değil; geliştiricilerin ticari özgürlüğünü de koruma altına almayı hedefliyor. Bu noktada Apple’ın uyguladığı politikaların, daha küçük yazılım üreticileri için nasıl bir rekabet dezavantajı oluşturduğu önemli bir tartışma konusu haline geldi. Apple’ın sistem içi ödeme yöntemine bağımlılığı artıran yapısı, özellikle Spotify ve Epic Games gibi büyük geliştiricilerin eleştirilerine hedef olmuştu. Avrupa Komisyonu da bu eleştirileri dikkate alarak süreci derinleştirmiş durumda.
Tüm bunların yanında, Meta da aynı yasa kapsamında ayrı bir incelemeye tabi tutuluyor. Şirketin Avrupa’da sunduğu “reklamsız kullanım için ödeme yap ya da onay ver” şeklindeki abonelik modeli, kullanıcı tercihine dayalı özgürlükleri ihlal ettiği gerekçesiyle DMA’ya aykırı bulunmuştu. Bu uygulama nedeniyle Meta’nın 1 milyar doları aşabilecek bir cezayla karşılaşabileceği öne sürülüyor. Apple gibi dev şirketlerin bu tür yeni iş modelleriyle mevzuat sınırlarını test ettiği, fakat AB kurumlarının buna tolerans göstermediği dikkat çekiyor.
Apple cephesinde ise iOS 17.4 güncellemesiyle birlikte Avrupa’da kullanıcılara açılan yeni tarayıcı seçim ekranı öne çıkıyor. Bu güncelleme, iPhone kullanıcılarına ilk kurulum sırasında çeşitli tarayıcılar arasından seçim yapma imkânı tanıyor. Safari’nin tek alternatif olmaktan çıkarılması, kullanıcı deneyimi açısından önemli bir değişiklik olarak görülüyor. Komisyon, bu düzenlemelerin yasanın gerektirdiği açıklık ve şeffaflık ilkelerine uygun olduğunu değerlendiriyor.
Apple bu esnekliği sürdürecek mi?
Ne var ki, Apple’ın gelecekteki yazılım güncellemelerinde bu esnekliği sürdüreceği henüz kesinleşmiş değil. Regülasyonlara geçici uyum gösterilmesi, Komisyon’un gözünde yeterli olmayabilir. Bu nedenle şirketin, kullanıcı ve geliştirici özgürlüklerini kalıcı biçimde koruyacak sistemler kurması bekleniyor. Avrupa Komisyonu’nun şirketin tutumunu yakından izlemeye devam edeceği ifade ediliyor.
DMA, teknoloji devlerinin sadece piyasa üzerindeki hakimiyetini değil, aynı zamanda kullanıcıların platformlar üzerindeki özgürlüğünü de denetlemeyi amaçlıyor. Kullanıcı tercihlerini sınırlandıran varsayılan ayarlar ya da ödeme yönlendirmeleri, artık daha sıkı denetime tabi. Apple gibi şirketlerin bu yeni düzene uyum sağlaması, Avrupa pazarında faaliyet göstermeye devam edebilmek için zorunlu hale geliyor. Her ne kadar bazı dosyalar cezasız kapanıyor olsa da, diğerleri şirketlerin daha büyük yaptırımlarla karşılaşabileceğini gösteriyor.
Avrupa Birliği’nin bu tür kapsamlı denetimleri, teknoloji sektöründe kuralların yeniden tanımlandığı bir döneme işaret ediyor. Kullanıcı lehine alınan bu tür kararların, diğer büyük pazarlara da örnek olma ihtimali bulunuyor. Apple ve benzeri şirketlerin uzun vadede bu düzenlemeleri içselleştirip içselleştirmeyeceği ise yakından izlenmeye devam edecek. Özellikle kullanıcı tercihleri ve şeffaflık konularında atılacak her adım, bu yeni dönemin kalıcı şekillenmesinde belirleyici olacak.
